У складзе гуннской плямёнаў можна вылучыць прототюрков. Спачатку іх роля не была дамінуючай, але становішча стала мяняцца ў 6 стагоддзі, калі з усходу, з межаў цяперашняй Манголіі, на захад накіраваўся магутны струмень прототюркских плямёнаў. Тады ж імі была ўтворана моцная канфедэрацыя, названая Цюркскі каганат і якая распасціралася на вялізнай прасторы ад Манголіі да Волгі. У каганат існавала выразная іерархічная структура, на чале якой знаходзіўся Хакан, які мае неабмежаваную ўладу і прыраўнаны качэўнікамі да кітайскага імператара. Пазней Цюркскі каганат распаўся на дзве часткі, з якіх так званы Западнотюркский каганат панаваў на тэрыторыі ад Алтая да Волгі, а затым распаўсюдзіў сваю ўладу і на частку Прадкаўказзі.
Самым сур'ёзным наступствам гэтага ўтварэння быў прыход цюрок на захад, у тым ліку і ва Ўсходнюю Еўропу. У 6—10 стст. насельніцтва амаль ўсёй стэпавай частцы Усходняй Еўропы падвергнулася тюркизации, тады як у лесастэпавай зацвярджаўся дамінант славян.
Толькі на цэнтральным Каўказе захаваўся магутны масіў аланского (іранскага) этнасу, які акрыяў пасля гуннского пагрому і ўзнавіў сваё палітычнае аб'яднанне – аланскіх саюз.
Таксама, у заходнім Предкавказье (тэрыторыя цяперашняга Краснадарскага краю) у 6 ст. пануючае становішча занялі булгары і ўтварылі дзяржаву, якая атрымала назву Вялікая Булгарыя. Булгары сапернічалі з заходнімі цюрак і спрабавалі распаўсюдзіць свой уплыў на захадзе, у стэпах сучаснай Украіны. У другой палове 7 ст., Пад ударамі хазар, яны вымушаныя былі пакінуць радзіму. Большая частка булгар сышла на Балканы, частку ў Цэнтральную Еўропу, але некаторыя ўсё ж засталіся ў перадгор'ях Каўказа.
У 7 ст., Распадаецца Западнотюркский каганат і з яго, самастойнай адукацыяй, вылучаецца Хазарскі царства. Першапачаткова хазары апісваліся рознымі крыніцамі як прадстаўнікі мангалоіднай расы, аднак, пазней яны мелі ўжо іншае аблічча з відавочным перавагай еўрапеоіднага расавага тыпу. Гэта сведчыць аб тым, што, будучы прадстаўнікамі гуннской плямёнаў, хазары змешваліся з мясцовымі народамі. Цэнтрам Хазарскага дзяржавы спачатку быў Прыморскі Дагестан, дзе знаходзіліся першыя дзве сталіцы – Баланджар і Самандар. Вядома, што хазары часта выступалі саюзнікамі Візантыі ў войнах з Іранам. Таксама, яны актыўна сапернічалі з арабамі і з-за войнаў з імі вымушаныя былі перанесці сваю сталіцу на поўнач ад, у вусце Волгі. Больш за тое, хазары пайшлі далей на паўночны захад. Рускія летапісы адзначаюць, што ім плацілі даніну славянскія плямёны – вяцічы, радзімічы і нейкі час паляне.
Ўзнікненне ў нізоўях Волгі калоніі габрэяў, гнаных з Візантыі, і паразы ў войнах з мусульманамі наблізіла пэўную частку Хазарскі шляхты да прыняцця юдаізму. Тады ж галоўнымі дзеючымі асобамі сталі буйныя яўрэйскія гандляры, якія маглі фінансава падмацаваць такога роду аперацыю. Прыняцце юдаізму, аднак, не прынесла Хазарыі вялікай карысці. Да таго ж асноўная частка насельніцтва вызнавалі іслам, хрысціянства і старыя паганскія культы.
У заваяваных хазарам краінах падымаліся паўстання. Да першай трэці 9 ст. вызваліліся славяне-паляне, а да канца 9 ст. спробы скінуць Хазарскі ўлада прадпрымаліся ў Волжскай Булгарыі – невялікім дзяржаве, які ўзнік на Сярэдняй Волзе. У 10 стагоддзе хазары ўступіла саслабленай. Галоўным ворагам яе цяпер была Русь, якая разграміла Хазарскі каганат.
