Ⴕართული ლექსიკონი. Ⴒექსტის ადაპტაცია თანამედროვე მკითხველისათვის – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - страница 13



Ⴁელდოჯი – კედელში ფუღურო.

Ⴁემი, ბემონი – (Ⴒჳკი ნახე)..

Ⴁერა – დანიშნული ადგილი დასადგომელად გაჯუფთებულთა მორბენალთაგან და ეგევითართა მოთამაშეთა (Ⴠელა ნახე).

Ⴁერვა – (ვჰბერავ, ვუბერავ) სამშვინველით ან საბერველით ცეცხლის ანთება და გაძლიერება. // ნესტუთა და ორღანოთა შთაბერვით ხმის გამოღება და ძნობა (ნახე Ⴃაბერვა). // თხიერი ავსება ჰაერითა. // ქართ ქროლა.

Ⴁერი – მოხუცებული, ხანდაზმული, ბერი კაცი. // მონაზონი, შავით მოსილი. // უფროსი, ვითარ ხევის ბერი.

Ⴁერიკაცი – მოხუცებული მდაბიურად.

Ⴁერილოსი – Ⴁივრილი ნახე.

Ⴁერტყა, ბღერტა – (ვბერტყ, ვბღერტ) ქნევა საფენთა ანუ ტანისამოსთა, გინა ჯოხის ცემა მტვერის გასაცვნელად.

Ⴁერწი – უზვი, მდედრი არა მშობელი.

Ⴁეღო და ბეღელი – სახლი საძნე ანუ საცავი მარცვალთა და ფქვილთა, ვითარ ამბარი, ორმო, ხარო, უმცირესს ეწოდება ხელამბარი და მის უფროსს – ჯიროლა.

Ⴁეჩი და ბეცი – ცეტი <გასტერებული (ხშირად იხმარების წოდებითად ბეჩავ).

Ⴁეცება – (ვებეცები) ცეცება (Ⴑირუში ნახე).

Ⴁეწვი – ერთი მკედი თმათა, ბალანთა და მისთანათა (ნახე Ⴇმა).

Ⴁეწვი – და ბეწვეული მაღლის ფასის ტყავნი მხეცთა და ნადირთანი, გარდასაკრავნი ტანისამოსთა ზედა სითბოსთჳს.

Ⴁეწვის – კალამი სამხატუარო გამოსაწერი სახეთა.

Ⴁეჭედი – სამკაული თითთა. // Ⴋოჭრილი ღერბსა ზედასახელი ვისიმე, რომელსაც დაასმენ სიგელთა ზედა და მოწმობათა, ხოლო მოწერილობათა დასტჳფრევნ მის მიერ გარედამ. // Ⴌიშანი რომლისამე სულიერისა საიდუმლოსა, ვითარ ბეჭედი ნიჭისა სულისა წმიდისა, ე.ი. მჳრონი. // Ⴁეჭედი ეწოდების სტამბათა შინა გამოსრულთა წიგნთა, არა ხელნაწერთა.

Ⴁეჭდის მცველი – მნე ბეჭდისა.

Ⴁეჭდვა – (ვბეჭდავ) დატჳფრვა.

Ⴁეჭვა – (ვბეჭავ) ჩაბეჭვა, ქსოვაში ჩაკურა.

Ⴁეჭტ საშუალი – მხართა შორის ადგილი.

Ⴁეჭი, ბეჭები – ტანსა შინა ცხოველთასა ორნი ფიცარნი ძულისანი მხართა ქვეშა ზურგით კერძო.

Ⴁეჰემოტი – ზღჳს კამბეჩი.

Ⴁზა – ბზის ხე (Ⴁაია ნახე).

Ⴁზაკუნი – (ებზაკუნება, მიებზაკუნება) უშვერი სლუა (ნახე Ⴑირულში).

Ⴁზარვა – დახეთქა (ნახე Ⴁძარვა).

Ⴁზარი – თოვლი ყინვისაგან დაბზარული (Ⴇოვლთან ნახე).

Ⴁზე – ნალეწი ძნათა პურისა და ქერისათა.

Ⴁზეწვია – .

Ⴁზიკი – .

Ⴁზინვა – (ბზინავს, ბზინვარებს) ელვარება ჭიქათა, მეტალლთა და მისთანათა.

Ⴁზინვარება

Ⴁზობა – ბაიაობის კჳრა, რომელია დღესასწაული ქრისტეს შესლჳსა Ⴈერუსალიმად.

Ⴁზუვილი – ბუზთ ხმიანობა (ბუზი ბევრი ბზუვის, ფუტკართან ყველა ტყუვის).

Ⴁია – გარეული წურილი კომში.

Ⴁიბილო – თავთა და ყბათა ქვეშე მფრინველთასა ამოსული ხორცი წითლად სავარცხელივით.

Ⴁიბინი – (ბიბინებს) ქარისაგან მოძრავობით ფერდფერადობა მდელოთა.

Ⴁივრილი, ბივრიტი, ბერილოსი, ბერილიონი, ბერილჳონი – ცისფერი თუალი ზღუათა შინა პოვებული.

Ⴁიზი – მოკლე პალო მიწაში დასარჭობი სროლით სათამაშო ყრმათა.

Ⴁიზოვანი – თივა აბრეშუმის მსგავსი.

Ⴁილიკი – ვიწრო გასავლელი (ნახე Ⴂზათან).

Ⴁილწი, პილწი – არაწმინდა, საძაგელი, საზიზღი

Ⴁინა – დანიშნული სადგომი ანუ სამყოფი ადგილი ვისიმე. // Ⴑაფუძველი, ვითარ ამ საქმეს ბინა არა აქუს.

Ⴁინიანი – საფუძვლიანი.

Ⴁინდი – შეღამება, დღის დასასრული და ღამის შემოსლვა.

Ⴁინძური – ნებსით მცონარი.

Ⴁიჟიკი და ბიჟინა – ირმის ნუკრთ სახელი და ხადილი მათი.

Ⴁირება – ვაბირებ) მოცთუნებით მონადირება, მოზიდვა გაძრახება.

Ⴁირილჳონი – ბიროლი (ნახე Ⴁივრილი).

Ⴁირთჳ – მრგუალი ბურთი, ანუ ზარბაზნის გულა.

Ⴁირკი – ოქროს ღილი, ანუ ჭდე.

Ⴁისონი – ძველებურად ქსოვილი რამე ელვარე (Ⴆეზი ნახე). // Ⴑამღუდელთმთავრო შესამოსელი გარედამ.

Ⴁისტი – ფიფანური (ნახე Ⴔოლი).

Ⴁისტი – თუალში ფრჩხილი.

Ⴁიცი – მლაშე მიწა უნაყოფო.

Ⴁიძა – მამისა ანუ დედის ძმა.

Ⴁიწი – მანკიერება, ანუ ნაკლებობა.

Ⴁიჭი – ბოშვი, ბოვში, ბიჭები.

Ⴁიჯება – (ვაბიჯებ) ბიჯის გარდადგმა, ნაბიჯით სიარული.

Ⴁიჯი – ერთის ფეხის გარდადგმა და ნაბიჯი მეორის გარდანცულება რომელ ორივე ერთად შეიქმნას 5 ტერფი ფეხისა, ანუ ერტჳ მხარი, ხოლო ლაჯი ფეხების გაშორებით დგომა ერთს ნაბიჯზედ.