Элдин колдоосуна ээ болсоң, мамлекетке ээ болосуң, элдин колдоосунан айрылсаң мамлекеттен ажырайсың.
Цитата «ККПнын түзүлгөндүгүнүн 95 жылдыгына арналган салтанаттуу заседаниеде сүйлөнгөн сөздө» жана башка бир катар эмгектерде келтирилген.
ТҮШУНДҮРМӨ
«Эл» кытайлык коммунисттер үчүн ар дайым эн маанилүү сөз болуп кала берет. Акыркы 90 жылдын ичинде партия салттуу түрдө эл тарабында болуп, муну өзүнүн принципиалдуу саясий позициясы катары эсептеп келген. Партия карапайым эл менен бир кайыкта, жамгырда да, шамалда да, кандай гана оор сыноолор болбосун, карапайым эл менен кан тамыр байланышын сактап турат. Мына ушул байланыштар бардык кыйынчылыктарды жана коркунучтарды жеңип чыгууда партиянын аскердик жеңиштеринин негизги кепилдиги болуп калды. Си Цзиньпин бул чындыкты жөнөкөй, бирок мааниси өтө терең: «Элдин колдоосуна ээ болсоң, мамлекетке ээ болосуң, элдин колдоосунан айрылсаң мамлекеттен ажырайсың» деп айткан.
Партиянын XVIII съездинен кийин элдин жетекчи ролунун идеологиясы, элдин атынан бийликтин чындыгына ишенүү, элге кызмат кылуунун баалуулугу прогресс жолу менен алга карай кыймыл өлкөнүн бардык ишмердүүлүгүнө толук кандуу сиңип калды. Бир жагынан, элдин жыргалчылыгынын өсүшү, адамдардын инсандык өнүгүшүн тездетүү, өлкөнун өнүгүшүнүн артыкчылыктарын социализациялоодон тартып, социалдык адилеттүүлүктүн идеяларын орнотууга чейин, алынган кирешелерди бөлүштүрүүдөн тартып кеңири чаралар, калктын бардык катмарларынын арасында жакырчылыкка каршы согуш жарыялоого чейинки реформалар мамлекеттин өнүгүү процессинин жалпы улуттук мүнөзүн көрсөтүп турат. Экинчи жагынан, партиялык этиканын «деталдарын» жакшыртуу боюнча биринчи кезектеги чаралар, «жолборсторду өлтүрүп, чымындарды чаап» деген ураандын алдында ар кандай масштабдагы коррупционерлерге каршы күчтүү күрөш эң көйгөйлүү аймактарда психологиялык кырдаалдын бир топ жакшырышына алып келди, өлкөдө партия менен массанын ортосундагы көзгө көрүнбөгөн дубалдын бузулушу, коомдук аң-сезимдин баш кошкондугун аныктап, карапайым элдин тилектештигине ээ болду.
«Карапайым элдин тилектештиги эң чоң саясат». Өнүгүүнүн туура жолуна түшүү менен гана элдин жыргалчылыгын жогорулатууга болот. Өнүгүү процессинде туура баалуулуктар системасын бекем кармануу менен гана карапайым элдин ишенимине ээ болот.
ОРИГИНАЛ
«Ырлар китебинде» мындай деп айтылат: «Инь династиясы элдин колдоосун жоготпостон, Жогорку Теңирдин ырайымына ээ боло алган. Инь династиясынын тагдыры эң жогорку батаны сактап калуу канчалык кыйын экени жөнүндө эскертүү болсун. Бул эгерде элдин колдоосуна ээ болсоң, мамлекетке ээ болосуң, элдин колдоосуна ээ болбосоң мамлекетке ээ болбойсуң дегендик.
«Ли цзи» («Такыбалык жөнүндө жазуулар») китеби, «Да сюэ» («Улуу окуу») трактаты, Чуньцю («Жаздар жана күздөр») мезгили – Цинь жана Хань доору.
КОММЕНТАРИЙ
Адегенде «Да сюэ» («Улуу окуу») трактаты «Ли цзи» («Такыбалык жөнүндө жазуулар») канондук жыйнагынын бөлүмдөрүнүн бири болгон. Кийинчерээк «Да сюэ» өзүнчө трактат болуп бөлүнүп, «Лунь юй» («Сүйлөшүү жана өкүмдөр»), «Мэн-цзы» жана «Чжун юн» («Орто жана өзгөрүлгүс») менен бирге Конфуцийдин «Төрт китебин» түзгөн. Эссе «Үч негиз» деп жарыялайт, б.а. «Таза ырайымды бөлүп көрсөтүү, эл менен бир болуу, кемчиликсиз жакшылыкка токтоо» жана Сегиз негиз, б.а. «Жараштыруу, билимди аягына чыгаруу, ойдун ыкласына ээ болуу, жүрөктү оңдоо, инсанды оңдоо, үй-бүлөнү түздөө, мамлекетте тартипти орнотуу, Асман империясында тең салмактуулукту орнотуу» булар биригип, Түштүк ыр доорунан баштап, неоконфуцийчиликтин этикасынын, саясатынын жана философиясынын негизги принциптери болуп калды.
