Дьэ биир күн куолубунан үлэлээн баран, үрэҕи кэрийэн, Чэкээ муостатыгар тиийдим. Манна үрэх кэҥиир сирэ, үс кыра көлүччэлээх. Мин үөһээ сыыр быарыгар сынньана олордум. Арай элбэх кынат куһугураан тыаһаата. Үрдүк мэҥэ халлааны өрө хантайан көрбүтүм: отучча кус ортоку ууга түһэн барылаата. Мин аргыый аҕайдык үөмэн киирдим. Наһаа сымнаҕас кустар эбит. Барыта чыркымайдар. Арай от быыһыттан атыыр судьу төбөтө көһүннэ, ону хаптаччы ыттым. Онтон тыһыта дайан тахсыбытын охтордум.
Салгыы баран истим. Биир атыыр чыркымай иннибиттэн көтөн тахсан үрэх тоҕойугар тиийэн түстэ. Аргыый хааман киирдим. Арай көрбүтүм: атын чыркымайдар хороһон аҕай олороллор эбит. Маҥнай хаастар дуу дии санаатым, өр толкуйдуу барбакка, биир чугаһын ыттым. Көтөрдөрүм үрэх тоҕойун эргийэ дайдылар. Мин, ботуруон укта-укта, быһа сүүрдүм. Көҥүһү өҥөс гыммытым, хайа сах ааһан эрэллэр эбит. Кэнники куһу ыттым – умса кэлэн түстэ. Онтон инникини ыттым – тиэрэ кэлэн түстэ. Ылан көрбүтүм: хаас саҕа кустар. Мин «туох кустара буоллаҕай?» диэн толкуй бөҕөҕө түстүм. Онтон улуннар быһыылаах диэн сэрэйэ санаатым.
Муостаҕа тиийэн баран, төннөн кэлэн дурдабар хоннум. Көлүччэм кыра баҕайы да, кэлбит кус быһа ааспат. Күн тахсыыта кэлэллэр. Күн сардаҥатын утары көрдөххө, халба атыыра түөһэ саһаран бастаан иһэр буолар. Эбэтэр чааппара көҕөннөр барахсаттар түүлэрэ-өҥнөрө кэрэтин. Мородулар, чыркымайдар астыктарын. Хайа булчут маннык кэрэ көстүүттэн долгуйан нохтолоох тойон сүрэҕэ күүскэ тэбиэ, хайҕахтаах хара быара хамсыа суоҕай. Көлүччэм кыра буолан, халлаан сырдаабытын кэннэ кэллэхтэринэ, туох баар кэрэ өҥнөрө-дьүһүннэрэ бу баар курдук дьэрэлийэн көстөр. Ууга түһэллэригэр кынаттарын араастаан хамсаталлара этиэхтэн эриэккэс. Аны кынаттарын тыаһа дьикти кэрэ дорҕоон буолан иһиллэр. Айылҕа барахсаҥҥа сынньанан, ол саас олус үчүгэйдик бултаабытым.
Хайахсыкка үлэлии сылдьабын. Учуутал күнүгэр өрөөтүбүт. Өрөбүлү туһанан, матасыыкылынан дойдубар тиийдим. Ийэм «убайдарыҥ Нуучча Үрэҕин баһын үүтээнигэр бааллар» диэбитигэр, өл хабаат, онно ыстаннардым.
Үүтээҥҥэ киэһэ тиийдим, дьонум үөрэ көрүстүлэр. Убайдарым, абаҕам, таайым Мэхээлэ уонна аҕам булка үөрэппит киһитэ Өндөрөй бааллар. Өндөрөй турбут-олорбут, күүстээх-уохтаах, атаҕынан лаппа кыанар киһи этэ. (Билигин уола Тимка улахан булчут).
Киэһэ аһаан баран утуйдубут. Сарсыарда уһуктубуппут – абаҕабыт Өлөкөй чэйин оргуппут, аһын тардыбыт. Биһиги үүтээн таһыгар остуолга олордохпутуна, оҕонньорбут аал уотун арыылаах алаадьынан айах тутта, онтон ньыкырыйан кэлэн остуолга олордо. Аһыы олорон түүлбүтүн ыйыппытыгар ким да саҥарбата. Онтон Өлөксөй түүлбэр өлгөмнүк бултуохпутун мэһэйдээтилэр диэтэ. Имири-хомуру аһаан баран, икки аҥыы хайдыһан, хаама бардыбыт.
Син балайда хаампыппытын кэннэ ыттар тайаҕы туруордулар. Сотору соҕус буолаат, саа тыаһа тас-тас гынна. Биһиги саа тыаһын диэки туос бөтөрөҥүнэн түһүнэн кэбистибит. Тиийбиппит, биир эдэр киһи кыра тайаҕы охторбут. Билистибит. Дьоммут таатталар эбит. Иккиэлэр, биир эдэр уонна сааһыра барбыт оҕонньор. Үөрэ-көтө астыы сырыттахпытына, ыттар үрдүлэр. Кыра убайым Куока уонна Таатта кырдьаҕаһа онно бардылар. Биһиги булпутун астаан баран, дьоммутугар тиийдибит. Ыттар үрэ сырыттахтарына, убайым урут кэлэн, тыһы тайаҕы охторбут. Булпутун астаан баран аһаатыбыт. Ол олорон кырдьаҕаспыт хайдах үллэстэрбитин туһунан тыл көтөхтө.
