Акман уулу Токтосу
***
2- БӨЛҮК
«Така туякты сактайт, туяк тулпарды сактайт,
тулпар эрди сактайт,
эр элди сактайт».
Байыркы түрк макалы
«Эр жигит эл четинде жоо бетинде».
Байыркы ыргыз эл макалы
ЖООКЕРЛЕРДИН АРМАНЫ
Саргалдак учкан тоолордун,
Саргарып гүлү ачылды.
Сар-санаа болуп аарчыймын,
Салаалап аккан жашымды.
Саргарган сары жалбырак,
Самсаалап түшөт күзүндө.
Жалбырак жансыз калдырап,
Жабыккан элес жүзүмдө.
Боз булут баскан тоолорго,
Боздосом үнүм жетпеди.
Кабылдык душман огуна,
Кандаштар бизди эстегин.
Кайкыйт кушу тоолордун,
Кайрылып барып көрбөдүм.
Элесимди эстей жүр!
Эл-журт үчүн өлгөмүн.
Жаткан жайым белгисиз,
Сөөгүм калды кап-кайда.
Кайрылып жерди көргөнү,
Каркыра болом жаз-жайда.
Көк асманда сапарлап,
Тизилсе учса каркыра.
Жоо огунан жок болгон,
Жоокерди эске салгыла!
***
Поезд минип улантышып сапарды,
Берендерим кан майданга аттанды.
Арман күн ай, тагдыр экен түбөлүк,
Агаларым ал согуштан кайтпады.
Кан майдандан алар келбей калса да,
Кайрыла албай батыш жакта жатса да.
Аларды эстеп ыр чыгарган адам бар,
Айдың мезгил алыс жакка сызса да.
***
Унутулду жалган атак, даңк дагы,
Ушул кезде такыр калып айтылбай.
Жоокерлердин жасап өткөн эрдиги,
Жомок болуп ырларымда калгандай.
Ыр да ырдалып, санжырада айтылган,
Улуу эрдикти баштоо дагы улуу кеп.
Жердештерим корккон эмес ажалдан,
Ошол үчүн бизди коргоп жан кыйган.
Алардын улуу эрдиги баяндалат,
Ак кагазга көп элестер жазылат.
Даана жазсам абалардын жолдорун,
Дайнын ачып кереметтер жаңырат.
***
БҮТӨБАЙ АТАДАН КЕЛБЕЙ КАЛГАН
ЖООКЕРЛЕР
Чекир уулу Дүшөнбай.
Алаш уулу Мыйса.
Ысабек уулу Усубакун.
Менде уулу Акир.
Курман уулу Токтокадыр.
Абыш уулу Жолбун.
Абыш уулу Дүшөнбай.
Түмөнбай уулу айдыңбай.
Кулет уулу Турдубек.
Темиркан уулу Барктабас.
Темиркан уулу Кабыл.
Жараш уулу Канимет.
Жараш уулу Рыскелди.
Жараш уулу Бердалы.
Тыны уулу Олобай.
Тыны уулу Шарыпжан.
Асылбек уулу Абдырасул.
Асылбек уулу …
Акмат уулу Сырдыбай.
Акмат уулу Абдырай.
Атыгай уулу Кабыл.
Шабдан уулу Байбосун.
Ургазы уулу Кусейин.
Ыбыке уулу Апил
Аалы уулу Садыр.
Токтосун уулу Дүйшөмбү.
Желдең уулу Такиш.
Желдең уулу Саякбай.
Асан уулу Кудайберген.
Урманбет уулу Жакыпбек.
Урманбет уулу Үсөн.
КУРУМШУ АТАДАН
Баяман уулу Жумакун.
Акун уулу …
Турусбек уулу Шейше.
Турусбек уулу Темиркан.
Кутман уулу Бейше.
Шайке уулу Абырай.
Кайу уулу …
Орозбек уулу Байтур.
Асыл уулу Акмат.
Тапай уулу Жүдөмүш.
Тургунбай уулу Мамбетакун.
Мергенбай уулу Ыйман.
Самен уулу Төлөбай.
Самен уулу Карыбек.
Саты уулу Кабакан.
Саты уулу Казак.
Токтогул уулу Жусуп.
Токбай уулу…
Токбай уулу Мөкүш.
Токбай уулу Самүдүн.
Дүйшө уулу Заркыт.
Токтобек уулу Бектурган.
Айбек уулу Ачубакун.
Сарыбаш уулу Молдобай.
Ордобай уулу Үсөке.
Баякун уулу Нурдин.
Алыбай уулу Чекир.
Алымбай уулу Бакирдин.
Ачакей уулу Кубатбек.
Жумабай уулу Кемел.
Саадабай уулу Ыбырай.
Текебай уулу …
Осмон уулу Жусуп.
Молдоакый уулу Жангороз.
Молдоакый уулу Асанакун.
Сакы уулу Асанбек.
Турдубек уулу Токтоакун.
Жолдошбай уулу Тенти.
Тотосун уулу Мкамбет.
Кыдыр уулу Арун.
ШОҢКО АТАДАН
Эсенгул уулу Ыйманаалы.
Эрдөлөт уулу…
Бектемир уулу…
Күрөңкө уулу Касым.
Кетирекей уулу Асанбай.
Кетирекей уулу Мусажан.
Жийдебай уулу Бапыр.
Тыныбек уулу Шайыр.
Манапбай уулу Үсөнбек.
Сыдык уулу Жолдош.
Сыдык уулу Жоодат.
Миңжашар уулу Акмат.
Теңизбай уулу барктабас.
Сарыбай уулу Рай.
Бапы уулу Касымалы.
Мембетаады уулу Жылтыр.
Аалы уулу Асанаалы.
Садыбакас уулу Кабыл.
Маамбек уулу Мустаке.
Маамбек уулу Мукамбет.
КЫПЧАК ТУУГАНДАРДАН
Ыстам уулу Жаанбай.
Баяман уулу Көчөр.
