Кэм кэрэһиттэрэ - страница 27



Дьухха, аҕыйах саҥалаах, элбэх дьайыылаах И.С. Бурцевы кытары биир улуустан, Лөгөй нэһилиэгиттэн төрүттээх Владимир Борисов ытыктаан, киниэхэ Хоро Хоһуун диэн таптал аат кэриэтэ иҥэрбитэ. Ириэнэхтэн иҥнибэт, тоҥтон толлубат Уйбааҥҥа онто олус сөп түбэһэрэ.

Оччолорго даачата эҥин суох эдэрчи дьон, биһиги, Уйбааммыт сайылыгар, Тумарча Өктөмҥө баар дьиэтигэр саас, сайын аайы тахса сылдьарбыт, аны санаатахха, хатыламмат үтүө да кэмнэр эбит! Биирдэ күһүн муус ылса тахсыбыппыт. Халыҥаан эрэр күөл мууһугар кыраһалаабыт чараас хаарга 70 саастаах Уйбаан Сэмиэнэбис чэпчэки баҕайытык кылыйбахтаан ылбытыгар амыдайа Уйбаан Шамаев олус сөхпүтэ, үөрбүтэ бу баарга дылы. Атын түгэҥҥэ эмиэ кини даачатыгар күһүн Майаттан кыраайы үөрэтээччи Ылдьаа Куолаһап киирбитигэр тахса сырыттыбыт. Баар балаһыанньа, бэлиитикэ боппуруостарыгар санаа атастаһаары, сүбэлэһээри, Борисов Володябыт этиитинэн кырдьык-хордьук төлөпүөммүтүн былыргы ыскаап түөһүн тардарыгар уктубут. Сатаатар, дьиэлээх киһибит кэккэлэһэ уһаайба нөҥүө уоргаҥҥа үлэлээбит ыаллаах этэ. Онтукатын кытары Уйбаан атастыы аҥаардаах. Онтон сонно кэпсэтии, мөккүһүү саҕаламмытыгар, ууга-хаарга киирэн омуннуран, онуоха эбии Ылдьаабыт төрүкү улахан саҥатыттан үтүктүспүттүү, бары саҥабыт лаппа улаатан маргыар бөҕө буолан бардыбыт. Онно хайа эрэ дьээбэлээх: «Ыскаапка сытар төлөпүөнтэн «мойуор» иһиттин диэн ордоотуу-ордоотуу кэпсэтэр быһыыбыт дуо, бу?!» – диэбититтэн күлэн быара суох бардыбыт. «Мойуор, кассетаҕын уларыт эрэ!» – эҥин диэн, эбии туустаан-тумалаан, күлсүү бөҕө. Уйбааммыт: «Иһиттиннэр ээ, туохтаах үһүнүй?! Дьон-норуот, судаарыстыба интэриэһигэр үлэлиибит буолбатах дуо?!» – диэн көбдьүөрбүтүгэр, бары биир тыла суох сөбүлэстибит. Дьэ итинник көрдөөх даҕаны, ыгым да түгэннэргэ Хоро Хоһуун ымыттыбат дьиппиэнэ, хорсуна барыбытыгар холобур буолааччы. Сэрии оҕолоро, сорохторо тулаайахтара саха саарыннарын, убайдарбыт барахсаттары кытары «эн-мин» дэһэн уопсастыбаннай дьыалаҕа бииргэ үлэлээбиппитинэн, күн бүгүнүгэр диэри Буурсап Уйбаанныын, Тумарчалыын чугастык алтыһа турарбытынан чахчы даҕаны дьоллоох эбиппит.

Мантан салгыы ытыктыыр, саха барыта тумус туттар киһитэ аҕа доҕорум Иван Семенович олоҕун, үлэтин туһунан кылгастык билиһиннэрэ, эбии сырдата түһүөҕү баҕарыллар.

Айыы бухатыырыгар холоонноох

Охтон баранар мастаах, уолан бүтэр уулаах орто дойдуга ийэ айылҕатын харыстыырга-хараанныырга үрдүк аналланан кэлбит Уйбаан Буурсап булгуруйбат модун дьулуурунан, өҕүллүбэт өһөс, кэннинэн кэхтибэт дьүккүөрүнэн олоҥхо бухатыырыгар холоонноох хоһуун киһи. Туруулаһан үлэлээбитэ, дьаныһан ситиспитэ, суруйбута-айбыта оҕордук биир киһи холугар кыайтарбат таһыччы. Дэгиттэр дьоҕура, ылсыбыт үлэтин хайысхалара киэҥэ эмиэ сөхтөрөр. Ол да иһин, дэлэҕэ уос номоҕор, уус-уран айымньыга киириэ дуо! Бүлүү өрүс тардыытын айылҕатын көмүскэлигэр бииргэ үлэлэспит доҕоро, талааннаах суруйааччы Эдуард Соколов-Тулусхан «Хампа» улахан айымньытыгар кини уобараһын дьүһүйбүттээх. Оттон биир идэлээх аҕа табаарыһа норуот суруйааччыта Тумарча «Биһиги Аан Дархаммыт» романыгар эмиэ кинини бар дьон интэриэһин көмүскүүр үлэ инники күөнүгэр сылдьар уопсастыбанньык быһыытынан ойуулаан көрдөрбүтэ. Киһи бэйэтэ баарыгар сити курдук айымньы дьоруойа буолуута балачча сэдэх түбэлтэ диэххэ сөп.

Хантан, хайдах олоҥхо бухатыырыныы маннык хатан хатарыылаах киһи үс кырыылааҕа, ураты уһаарыылаах урааҥхай уһуктааҕа баар буолбутай диэн ыйытыкка бэйэ санаатын аҕыйах тылынан быһыта-орута суруйан билиһиннэриэҕи баҕарыллар.