Кэм кэрэһиттэрэ - страница 30



Араас омук ааттаахтарын ортотугар сирдэриэхтээҕэр, сүрэҕинэн-бэлэһинэн, кыайыгас үлэһитинэн, билиитинэн-көрүүтүнэн, булугас сытыы өйүнэн инники күөҥҥэ сылдьан күүскэ үлэлиир. Тахсыылаахтык үлэлии сылдьан, ордук Мииринэйдээҕи кэмигэр, дьиҥ сахалыы мындыр өйүнэн, омсолооҕу, итэҕэһи-быһаҕаһы кытары эйэлэһимтиэтэ суоҕунан сир баайын хостооччулар үлэлиир истииллэрин, хотугу сир уйан айылҕатыгар көһүүн, бэл алдьатыылаах сыһыаннарын сөпсөөбөт буолан барар. Бырамыысыланнас сир баайын хостуур хампаанньаларын салалтата, кистэлэҥ сир аннынааҕы саахаллаах ядернай дэлби тэбиилэри оҥорбуттар, айылҕаҕа тахсар хоромньуну бохсор, содулун аччатар, туоратар, чөлүгэр түһэрэр туһугар миннэрин да тартаран көрбөттөрүн иһиттэн билэр, ону өйө-санаата ылыммат. Ордук урукку Садын оройуонун Бүлүү муоратын анныгар тимирдиллибит Туой Хайа бөһүөлэгин (Олимпиада призера Александр Иванов төрөөбүт-үөскээбит төрүт дойдута) олохтоохторун иэдээннээх дьылҕата уйулҕатын көтүппүтэ. Остуоруйаҕа кэпсэнэрдии сиэдэрэй оттоох-мастаах, эгэлгэ сэдэх үүнээйилэрдээх, өлгөм бултаах, сир астаах айылҕа маанылаах дьикти кэрэ миэстэтэ, сир үтүөтэ далай уу түгэҕэр хаалбытын өйө-сүрэҕэ ылыныан баҕарбата. Төрүт сирдэриттэн толору хааччыллыылаах бэлэм дьиэҕэ-уокка тиийиэххит диэн албыннаан, күһэлэҥ быһыытынан көһөрүллүбүт, олохторо огдолуйбут, Арыылааҕынан эҥин үтүөх-батаах сылдьар туой хайалар дириҥ кутурҕаннара, муор-туор дьылҕалара Уйбаан аһыныгас сүрэҕин аймыыра. Кинилэргэ сиэрдээх сыһыаны ирдэһэр баҕаламмыта. Систиэмэҕэ уларытыы киллэрэр кыаллыбатын, сир баайын хостооччулар үлүгэрдээх ыраас барыһы ылартан хаһан даҕаны аккаастанар баҕалара суоҕун өйдүүр. Таас эркиҥҥэ төбөнөн сааллар тэҥэ, туруорса-киирсэ сатаан баран, бэчээт, кырдьыктаах тыл күүһүнэн туруулаһар толкуйу булунар.

1967–1971 сылларга Саха сиринээҕи территориальнай геология салалтатын экспедицияларыгар үлэлиир. Ити сылларга СГУ-ҕа кэтэхтэн үөрэнэн, инженер-геолог идэтин ылар. 1973–1983 сс. «Якутскгеологияҕа» уонна «Якуталмазка» геофизик, геолог уонна научнай үлэһит быһыытынан ситиһиилээхтик үлэлиир. Онтон икки сыл «Вилюйгэсстройга», салгыы «Кыым» хаһыакка спецкорреспонденынан ыҥырыллар. Дьэ онтон ыла уу да ылбат, уот да сиэбэт курдук санаммыт «Якуталмазтар» уйаларыгар ууну киллэрэн барар. 1986 сылга Мииринэй уонна Бүлүү бөлөх оройуоннарыгар тулалыыр эйгэни харыстааһын, экология боппуруостарын аан бастаан утумнаахтык, сытыытык хаһыакка көтөҕөр. Кини дьаныардаах туруорсуутунан ССРС НА СС институтун, бырабыыталыстыба чилиэннэрэ кыттыылаах хамыыһыйаны өрөспүүбүлүкэ салалтата тэрийэр, алмаасчыттар айылҕаҕа таһаарбыт хоромньуларын туоратар, ол кэннэ харыстабыл миэрэлэрин ыларга модьуйар. Муус дьэ хамсаан барар.

Бобууттан чаҕыйбакка, хаарчахтан хаайтарбакка тоҕо көтөн, кистэлэҥҥэ тутуллубут сэдэх докумуоннары сатаан ирдэһэн булан, киэҥ билиигэ таһааран, олохтоох исписэлиистэри түмүүнэн муҥурдаммакка, урукку Сэбиэскэй Союзка, Арассыыйаҕа биллэр А.В. Яблоков, о.д.а. курдук биллиилээх академиктары, учуонайдары кытыннаран, мөккүһүннэрбэт дакаастабыллары оҥорторон, радиация содулларын туоратыыга анал судаарыстыбаннай тэрилтэ тэриллэригэр кыах биэрбит, сүрүн оруолу толорбут И.С. Бурцев курдук ытык өбүгэлэрин, төрөппүтүн аатын дорҕоонноохтук ааттаппыт айыы аймаҕын араҥаччылааччы, күн улууһун көмүскээччи баарынан биһиги, сахалар, бука бары киэн туттабыт.