Комментарии к «Федру» Платона. Книга вторая - страница 11

Aλλά διὰ τί μὴ ὡς ἔνδον ἔχει, οὕτω καὶ Eθως καὶ γάρ Eλέγομεν εἰναι ἀναλογίαν τοῖς ἔνδον πρὸς τὰ ἔθω, H ἔστι μὲν οπῃ ἔχει τὴν πρὸς τά ἔνδον ἀναλογίαν, ἔστι δὲ οπῃ οὐκ Eχει. Προτάττεται μὲν γάρ πασῶν τῶν ἄλλων ἡ τελεστικῆ, οτι δὴ καὶ τάς ἄλλας πάσας συλλαὸοῦσα ἔχει (καὶ γάρ θεολογίαν καί φιλοσοφίαν σύμπασαν καὶ Eρωτικὴν μέντοι· δεῖ γὰρ αὐτὴν σφοδρα Eρωτικῶς Eθῆφθαι αύτῶν, ἱνα καί κατορθωθῇ), τήν μέντοι Eρωτικὴν τῆν ἔθω μονην καθ Eαυτὴν ἀποδιαλαὃοντες οὔτω θεωροῦμεν, καὶ ταύτῃ φαίνεται ἡμῖν καταδεεστέρα τῆς τελεστικῆς.

Τῆς τελεστικῆς οῦν Eάν ἀποδιαλάὸῃς τὰς ἄλλας, πολὺ αὐτάς καταδεεστέρας αύτῆς ὄψει. ού δεῖ οῦν τάς ἀναλογίας κατά πάντα παραοάλλειν, ἀλλὰ καθὸ μονον παραλαμὸάνονται· οῖον ὡς εἰ σχήματα παρα λαμὸάΙνοιτο ἀνάλογον κατὰ τά Eμὸαδά, μηκέτι δὲ κατά τάς περιμέτρους· ού γάρ πάντως ἀκολουθήσει. Δῧται μεν οῦν πᾶσαι αἱ εἰρημέναι μανίαι κρείττους εἰσι τῆς σωφρονούσης ψυχῆς. Eστι μέντοι τις τῇ σωφροσύνῃ σύστοιχος μανία, ἢν καί κατά τι πλεονεκτεῖσθαι Yπὸ τῆς σωφροσύνης Eλέγομεν. Κατὰ γὰρ τους μέσους λογους τῆς ψυχῆς καὶ Eτι τοῦς ζδοθαστικοῦς Eπίπνοιαί τινες γίνονται, καθ ἅς Yπὲρ Eλπίδα ἀποτελοῦσί τινα οἳ. τεχνῖται καὶ θεωρήματα εYρίσκουσιν, ὡς Δσκληπιὸς φέρε Eν ἰατρικῇ καὶ Ἡρακλῆς Eν πρακτικῇ. Τῷ θεωρητικωτέρῳ μὲν οῦν δοθει ἡ τεχνικὴ σωφροσύνη πλεονεκτεῖν· κατὰ· μέντοι την Eμὴν κρίσιν τοῖς πᾶσι δοκεῖ ἡ ἔνθους τέχνη κρατεῖν. Aλλά τί  οἰ μεν ἄλλοι Eνθουσιασμοὶ πρὸς ὀλίγον γίνονται χρονον, οἰ δέ κατὰ τάς τέχνας καὶ τὰς Eπιστήμας διαρκεῖς εἰσιν.

H, ὥσπερ Eπὶ τοῦ ἀγάλματος Eλέγομεν, οτι ἔχει τινάς χαρακτῆρας καὶ σύμὸολα ἅτινα ἔστ ἂν σῴζηται ἡ πάσα τελετὴ ἀεὶ αύτὸ Eλλάμπεσθαι ποιεῖ, οὕτω δή καὶ ο τεχνίτης πρὸς τῇ ἄλλῃ Eπιτηδειοτητι ἔχει καὶ τά Βεωρήματα, ἅτινα ὥσπερ σύμὸολα Eνοντα τῇ ψυχῇ ἀεὶ αὐτὴν Eλλάμπεσθαι ποιεῖ· διὰ δὴ τοῦτο δεῖ τὰ θεωρήματα τῶν Eπιστημῶν καὶ αύτῆς τῆς μαντικῆς μελετᾶν, ίν“ ὦμεν Eν προθύροις τῆς τῶν Eφορων θεῶν αὐτῶν Eπιπνοίας, Eκεῖνο μέντοι ἡμᾶς μὴ ταράθῃ  πῶς εἴρηται ο Διονυσος τὸ ολον καὶ τέλεον ἡμῖν παρέχειν, καίτοι λεγομενος τῆς διαιρέσεως καὶ τοῦ διῃρημένου νοῦ καὶ πάσης τῆς μερίστης δημιουργίας προστάτης.

Ἢ ὥσπερ δὴ λέγεται ἡ ψυχὴ κατιέναι εἰς γένεσιν κατὰ προνοιαν καὶ ἀγαθοειδῆ αὐτῆς προαίρεσιν, κατελθοῦσα μέντοι Eπῖ πλέον φιλοφρονεῖται την γένεσιν, καὶ διά τοῦτο αὐτῇ κακὸν λέγεται εἰναι ἡ κάθοδος, καίτοι οὐχ άπλῶς οὐσα κακὸν, οὕτω δὴ καὶ την κατ» οὐσίαν διαίρεσιν, τουτέστι τήν ἑτεροτητα τὴν πρὸς τὰς ἀλλας ψυχὰς, Yπὸ τοῦ Διονύσου λαὸοῦσα καὶ ῦποστᾶσα, Eπὶ πλέον Eαυτήν διαιρεῖ καὶ μερικωτέραν ποιεῖ, ὥστε μηκέτι κατὰ πάσας αὐτῆς τὰς δυνάμεις Eνεργεῖν· τὸ ολον οῦν καὶ τέλεον λέγεται τοτε παρὰ τοῦ Διονύσου λαμβάνειν, τουτέστι τῆν κατ» οὐσίαν αὐτῆς ὁλοτητα ἀπολαμῦάνειν καὶ Yγιὴς γίνεσθαι. Σώζεται οῦν ἡμῖν ἅμα καὶ τὸ διαιρέσεως εἰναι ἡμῶν τὸν θεὸν αἰτιον καὶ τὸ ολους πάλιν καὶ τελέους καὶ ὁλοκλήρους παρ» αὐτοῦ γίνεσθαι.

Τεσσάρων, ὡς εἰρηται, παραδιδομένων Eνταῦθα μανιῶν τῶν κρειττονων τῆς σωφροσύνης, πρώτου μέμνηται τοῦ μαντικοῦ…, δια τὸ Eκφανῆ αὐτὰ εἰναι Eν Eλλάδι.  Λέγει δέ αὐτῶν νῦν τάς ἔξω Eνεργείας ἄ περιποιοῦσιν “ ἀγαθὰ τοῖς ἀνθρώποις. Περὶ δὲ τοῦ Δωδωναίου μαντείου διάφορά εἱσι τὰ ἱστορούμενα. 'Eστι μὲν γάρ παλαιοτατον τῶν Eλληνικῶν μαντείων· λέγουσι δὲ οἳ μὲν οτι δρῦς ῆν Eκεῖ ἡ μαντεύουσα, οἳ δὲ οτι περιστεραί. Τὸ δὲ ἀληθὲς | οτι γυναῖκες ἠσαν ἱέρειαι αἰ μαντεύουσαι δρυὶ τήν κεφαλὴν στεφομεναι, αἳτινες Eκαλοῦντο πελειάδες· ἴσως οὐν ἀπὸ τοῦ ὀνοματος τινες πλανηθέντες Yπώπτευσαν εἰναι περιστερὰς τὰς μαντευούσας· Eπειδὴ δὲ καὶ τὴν κεφαλῆν δρυὶ κατεστὲθοντο, ἴσως διὰ τοῦτο εἰρῆκασι καὶ τήν δρῦν μάντεύιιν.Eστι δέ Διὸς τὸ μαντεῖον, τὸ δὲ Eν Δελφοῖς Aπολλωνος. Εἰκοτως οὐν ἀμφύτερα παρέλαὸεν ὡς συγγενῆ τὶ μαντεῖα. Καὶ γαρ ο Aπάλλων Yπουργὸς λέγεται εἰναι τῆς τοὐ Διὸς δημιουργίας, καὶ πολλάκις εἰ ἔδοθεν αὐτοῖς ἀσαφής εἰναι ο τοῦ Δωδωναίου χρησμὸς, ὰπῄε.. σαν εἰς τὸ Eν Δελφοῖς, χρησᾶμενοι τί βούλεται  ο τοῦ Διὸς χρησμὸς, καὶ πολλοῦς αὐτῶν Eθήγησατο πολλάκις ο Aπολλων. Eνθουσιῶσαι μεν οὐν καὶ μαντευομεναι αἰ ἱέρειαι πολλὰ εὐηργέτουν τους ἀνθρώπους προλὲγουσαι τα μέλλοντα καὶ προδιορθοῦιμεναι, σωφρονοῦσιἁι δὲ ομοιαι ἠσαν ταῖς ἄλλαις γυναιξίν. Οὕτως οὐχ ἁπλῶς μανία κακον Eστιν, ἀλλά τι κρεῖττον τῆς σωφροσύνης καὶ πολλῶν ἀγαθῶν τοῖς ἀνθρώποις αἴτιον.