–Դա ներկ չի, Մարիամ, ծառի տեսակ է դա։– Եվան կրկին շրջվեց դեպի հայելին։– Իսկ գիտե՞ք քանի տարվա արձան է։ Հարյուր տարվա։
–Ի՜նչ ես ասում,– Մարիամն օրորեց գլուխը, և, արձանիկը դնելով տեղը, սկսեց հեռվից դիտել այն։– Տեր աստված, մի՞թե Դավիթ Ավետովիչը մի բան չի գտել առնելու, որ դա է առել։ Ինչ հնացած բաներ է տեսնում, առնում, տուն է բերում, մի ասող լինի՝ էդ փողերն ինչ՞ ես քոռուփուչ անում։
–Արվեստ շատ է սիրում,– ուշացումով ասաց Եվան և սկսեց իրեն զննել հայելու մեջ։
–Թող սիրի՝ ինչքան սիրտն ուզում է, միայն թե, ասում եմ, մի կարգին բա՞ն չի գտել առնելու, որ դա է առել,– չէր հանգստանում Մարիամը։– Մի տես աչքերը ոնց է չռել։ Վու-ո՜ւյ, պռոշներն էլ հաստ-հաստ՝ ոնց որ սատանա։ Գիշեր ժամանակ մարդու առաջ դուրս գա՝ վախից տեղնուտեղը սիրտը կճաքի։ Տեսնես սրա՞ն էլ է աստված ստեղծել։
Եվան ժպտաց Մարիամի՝ ոչ այն է միամտորեն ասված խոսքերի, ոչ այն է շինծու պարզամտության վրա, և ասաց.
–Մարիամ, դա հենց ինքն աստված է, աֆրիկացիների աստվածը դա է։
Մարիամը, իբր շատ զարմացած, շուրթերն իրար բերեց։
–Ի ծնե էդպիսի աստված տեսած չկամ,– ասաց նա ննջասենյակից,– մի նայիր, ոչ միրուք ունի, ոչ դեմքն է սրբի դեմք… Դրանից ի՞նչ աստված, մեզ նման մարդ է։
–Աստվածները միշտ էլ նման են եղել նրանց, ովքեր իրենց երկրպագել են։
Մարիամն, ի պատասխան, ցանկացավ դարձյալ ինչ-որ բան ասել, սակայն հնչեց հեռախոսազանգը, և նա, մոտենալով հեռախոսին, վերցրեց ընկալուչն ու մի պահ լսելուց հետո, ասաց.
–Բարև, աստծու բարին… Իսկ ամոթ չլինի, հարցնողն ո՞վ է… ի՞նչ։
Եվան տարակուսական նայեց Մարիամի կողմը՝ չկարողանալով կռահել, թե նա ում հետ է խոսում։
–Դե որ էդպես է, մի րոպե կանգնի, կանչեմ։-Մարիմը խոսափողը դրեց փոքրիկ սեղանին և, ասես հույժ կարևոր գաղտնիք էր հաղորդում, կամացուկ ասաց.– Եվա, քեզ են ուզում… Էս ով էր՝ ճանաչել չկարացի։
Եվան, չգիտես ինչու, ինչ-որ անորոշ ու տարտամ զգացումով մոտեցավ հեռախոսին։
Ձայնի մեջ ինչ-որ ծանոթ, հարազատ երանգներ կային, սակայն Եվան միանգամից ճանաչել չկարողացավ։
–Լավ չէ, լավ չէ, սիրելիս, մտերիմներին այդպես շուտ չեն մոռանում,– ասացին հեռախոսագծի մյուս ծայրում։-Աստված չի ների դա քեզ, Եվա։
–Աստված առանց այդ էլ բարեհաճ չէ իմ հանդեպ,-քմծիծաղեց Եվան, միաժամանակ ճգնելով ճանաչել այդ ծանոթ ու անծանոթ ձայնը։
–Մի չարչարվիր, չես ճանաչելու։ Այդպես է, եթե մարդու հիշողության մեջ չես մնացել, ուրեմն հույս մի դիր, թե երբևէ տեղ ես ունեցել նրա սրտում։ Ինչպե՞ս է Ստեփանը։
–Դո՞ւ ես, Լեոնիդ…– վերջապես ճանաչելով խոսակցին, ուրախաձայն ասաց Եվան։-Ներիր, իսկույն ճանաչել չկարողացա։ Ախր, ձայնդ շատ է փոխվել։
–Օդանավակայանում մրսել եմ՝ դրանից է,– արձագանքեց Լեոնիդը։-Այլապես չէի ների քեզ՝ ինձ այդպես ուշ ճանաչելու համար։
–Դու հիմա որտե՞ղ ես լինում։ Լսել եմ, որ ինչ-որ տեղ Արևմտյան Սիբիրում ես։ Պատկերացնո՞ւմ ես, հենց նոր քո մասին էի մտածում։
–Չէ հա։ Ճի՞շտ։
–Ճիշտ։
–Աստված իմ, ինչպիսի երջանկություն։ Շնորհակալ եմ, Եվա։ Շատ ուրախ եմ։ Հա, ճիշտ ես լսել, հիմա էլ այնտեղ եմ, Տյումենի մարզում։
–Եվ ինչպե՞ս են գնում գործերդ։ Գո՞հ ես։
–Չեմ բողոքում։ Գիտե՞ս, ես էն գլխից էլ լավատես եմ եղել։
–Դու բոլորովին էլ չես փոխվել, Լեոնիդ։
–Դա քեզ թվում է, Եվա։ Ժամանակն իր ավերածություններն անում է. քունքերս վաղուց ճերմակել են։
–Ոչինչ, դա տղամարդուն ավելի է գեղեցկացնում։
–Ճի՞շտ,– ծիծաղեց Լեոնիդը։– Գիտե՞ս, տղամարդուն մի հասարակ հաճոյախոսություն հերիք է, որ նա իսկույն կորցնի իրեն։ Բայց դե, փառք աստծո, ես այդպիսի տղամարդկանց թվին չեմ պատկանում։
–Դու ինչքա՞ն ես մնալու այստեղ,– հարցրեց Եվան որոշ դադարից հետո։– Շատ կուզենայի տեսնել քեզ։
–Երևի մի շաբաթ։ Նավթահանության հարցերին վերաբերող խորհրդակցության են կանչել։ Կլինենք նաև մի շարք գործարաններում ու նավթահանքերում։ Լսիր,– ինչ-որ բան մտաբերելով, հանկարծակի ասաց Լեոնիդը,-ասում են քո Ստեփանը մեծ խորությունների վրա ներշերտային ճնշումների չափման նոր ապարատ է հնարել։ Դու գիտե՞ս, թե դա մեզ ինչքան է պետք այնտեղ, Հյուսիսում։
