Кырыыстаах таас - страница 27
Бориска махтаммыттыы кинини санныттан кууһан ылла.
Халыма кылгас сайынын оройо. От үлэтин үгэнэ. Борискалаах Сафи Миитэрэйи кытта Балыгычаан төрдүгэр биир отууга хоно сылдьан оттууллар. Быйыл сааскы өттө ардахтаах буолан, от үүнүүтэ өлгөм. Уонча хонук иһигэр үс сүүсчэкэ бугулу туруордулар. Бориска ыстаанын таһынан түһэрбит кыһыл ырбаахытын уолугун нэлэккэйдэнэн, көнөтүк хоноччу тутта сылдьан, кырыытынан кыараҕас-кыараҕастык хааман «битийэн» охсор. Сафейка Миитэрэйи үтүктэн, умса түһэн имиллэҥнээн бытааннык барар. Үһүөн дьүккүөрдээхтик илиилэрин араарбакка үлэлииллэр.
Уолаттар тойонноро санаа хоту табыгастаахтык эргинэн кэлэн, бэркэ көнньүөрэн сылдьар. Аҕыс акка ыҥырдан таһаарбыт табаарынан эргинэн, күн аайы дьиэтин таһыгар дьон бөҕө тоҕуоруйар. Кыһыны быһа чэйэ, табаҕа суох муунтуйбут дьон хабалаҕа киирэллэрин кэрэйбэттэр, иэс ылан бараллар.
Борискалаах хамнастарын аахсан, биир куул бурдугу, балайда чэй, табах, саахар, сэп-сэбиргэл, быа-туһах, таҥас ылынан, биир акка ыҥырдан, сорҕотун миинэр аттарыгар төргүүлээн таһаарбыттара. Сэйимчээнтэн тута төннөөрү санаммыттарын, кинээс хаайан туран көрдөспүтэ.
– Дьэ, ол Сиридикээн буора ханна да куотуо суоҕа. Күһүн сир ириитэ хаспыккыт ордук буолуоҕа. Билигин миэхэ окко үлэлэһэн барыҥ. Үчүгэйдик үлэлээтэххитинэ борооскулаах ынаҕы биэриэм. Оччоҕо баҕар Сэйимчээҥҥэ хаалан ойохто ылан ыал буолуҥ. Кыргыттары да булан биэриэм, – диэн барыны бары биэриэх буолан арахсыбакка хаайбыта.
Дьон били кыһын хостообут кумахтарын сууйан, түмүгүн билэ охсор баҕалаахтар этэ да, тойон тылын ылымматахха, ол кэлин иэстэбиллээх буолара чахчы. Хайыахтарай, буор аата буор, тойон этэринии күһүҥҥэ диэри күүтэригэр тиийэр, онон хааларга сөбүлэспиттэрэ.
Күнүскү омурҕан буолан отчуттар үрэх үрдүгэр ойуччу турар отууларын диэки хаамыстылар. Чаҕылхай күн уотунан сырайар. Кыра да салгына суох бүтэй куйаас бүрүүкээтэ. Бориска этэ көймөстөн суунаары быһа үрэххэ киирдэ. Үрэх төрдүгэр тумустаан турар эмпэрэ тааһы эргийэ хаамта. Бокуойа суох сототун ортотугар диэри ууга киирэн ыраас, тымныы уунан дуоһуйуор диэри, тыбыыра-тыбыыра суунан булумахтанна. Кытыыга тахсан ырбаахытын эҥэринэн сирэйин сотто туран, хараҕын кырыытынан эмпэрэ тэллэҕэр кыстана сытар хараҥа өҥнөөх туох эрэ ойуулаах чараас билиигэ таастары дьиибэргии көрдө. Биир обургу чараас куһуогу сулбу тардан ылла. Таас үрдүгэр элбэх баҕайы кулахыттан эрэ обургу туох эрэ үөннэрэ лаглаҕай курдук, үрүт үрдүлэригэр кэлимсэ тааһыран хаалбыттар. Дьиҥнээх муораҕа үөскүүр, хаалаах үөннэр курдук дьураалаахтар, тумустаахтар. Барыта чуолкай баҕайы ырылыччы көстө сылдьаллар. Тоҕо дьиибэтэй? Атын таастары ылан көрбүтэ, эмиэ биир үкчү элбэх үөннээхтэр. Бориска урут манныгы көрө илигэ да, сорох таастарга үөннэр баар буолалларын бириискэҕэ сылдьан истэрэ. Ол былыргы муора олохтоохторун уу түгэҕэр сөҥөн хаалбыт тобохторо муора көспүтүн кэннэ хас эмэ уонунан, сүүһүнэн мөлүйүөн сыллар усталарыгар сир анныгар улахан дириҥҥэ көмүллэн тааһыран хаалаллар үһү. Ону кэлин өрүс уута хайа охсон суурайан, сир үрдүгэр тахсар дииллэрэ. Оннук үөннэр хайа кэмҥэ үөскүү сылдьыбыттарынан сылыктаан, сири үөрэтэр аналлаах үөрэхтээх дьон ол таастар саастарын быһаараллар үһү. Сүүрбэттэн тахса сыллааҕыта Черскэй диэн үөрэхтээх киһи Халыма устун кэлэн ааспытын туһунан Сэйимчээн олохтоохторо кэпсээбиттэрин санаан кэллэ. Ол киһи бука маннык таастары эмиэ булбута эбитэ буолуо. Бориска хас даҕаны куһуок тааһы ылан дьонугар көрдөрө илдьэ барда. Миитэрэй чаанньык оргута охсубут. Сафейка отуу күлүгэр аһын бэлэмнии сылдьар.