– Оттон эһиги төһө бэрт ыалга хоннугут? Төһө күндүлэттигит? – Бориска сэргэ хаамсан иһэн, кинээһи үтүктэн Сафейкаттан ыйытта.
– Күндүлээһин-маанылааһын чааһа баһаам. Хаһаайын өлгөм күндү түүлээҕи көрөн уҥуоҕа хамсыар диэри үөрбүт. Киэһэ ас, арыгы бөҕөнү тэрийдэ. Түүн үөһүгэр диэри быһа кэпсэтэн, торгуйдаһан таҕыстылар. Кинээс даҕаны төбөлөөх, киитэрэй киһи эбит. Арыгыны итирэр гына испэтэ. Кэпсэтиитигэр даҕаны баһыйтарбата. Өссө инники өттүгэр бииргэ эргиниэх буолан илии тутустулар.
– Сафи, биһиги хайдах былааннанабыт. Хамнаспыт суотугар эбии тэрил, ас-таҥас булунан Сиридикээммитигэр төннөн көрөрбүт дуу? Эн саныаххар хайдаҕый?
Сафейка, дьиҥинэн, Сиридикээҥҥэ төннүөн саллар этэ. Былырыын уһун кыһыны быһа биир даҕаны киһини көрсүбэккэ иккиэйэҕин чуҥкуйан олорбуттарын санаатаҕына, сүрэҕэ ытырбахтыыр. Ол тухары биирдэ амтаннаах аһы аһаабакка, аанньа сууммакка-тарааммакка, куруук күүстээх, ыарахан үлэҕэ мискиллэн туох даҕаны түмүгү ситиспэтилэр.
Охотскайга хаалан, кэм дьон-сэргэ ортотугар сылдьан үлэлэһэн көрүөххэ баара. Тоҕо ала-чуо биһиги дьонтон туораан кураанах сири хасыһыахтаахпытый? Кыһын ортото быстаран эбэтэр ыалдьан-сүтэн хаалыахха эмиэ сөп. Быһаас оттон өлө сыспыттара дии. Дьолго Лөкөй Лөгөнтөй баар буолан быыһаммыттара.
Сафейка толуннар даҕаны, дьиксинэр санаатын доҕоругар иһитиннэрдэҕинэ сатаныыһы. Саараабыттыы ол-бу диэки көрүтэлээтэ. Тирии хортууһун өрө сэгэтэн, тириппит сүүһүн тарбаамахтаата. Күөмэйин оҥостордуу көхсүн этиппэхтээтэ. Кэһиэҕирбит, симик куолаһынан саҥара истэ.
– Бари, Сиридикээҥҥэ биһиги сөбүн биир сыл эрэйбитин буорга көмнүбүт дии. Ити иччитэх дойдуга тиийэн быстаран өлүөхпүт. Быһааскы түбэлтэ хатыланыан сөп. Ол аайы куруук Лөкөй Лөгөнтөй көмөтүгэр эрэнэр сатаммат. Ол кэриэтин дьонноох-сэргэлээх сиргэ, маннааҕы бириискэлэргэ хаалан кыра да буоллар кэм хамнас аахсан үлэлээн көрбөппүт дуо?
Бориска доҕорун ис санаатын бэйэтэ даҕаны бүтэйдии сэрэйэр этэ. Онон ити этиини соһуйа истибэтэ.
– Сафи, эн этэргин олус өйдүүбүн. Сөпкө этэҕин, кырдьык, маҥнайгы сыллаах эрэйбит тиллибэтэ. Ол эрээри мин эрэлбин сүтэрэ иликпин. Былырыын биһиги кураанах сиргэ хаспыппыт. Быйыл атын сиргэ көрдүөхпүт. Хайа уонна оттон Туора салааҕа уонча ииммит кумаҕын сууйуохпут этэ дии. Хайа дьолбутун онтон булаайабытый?
Балачча саҥата суох истилэр. Бориска доҕорун диэки чинчилээбит хараҕынан көрөн ылла. Долгуйбуттуу хара, хойуу бытыгын мускуммахтаата. Уулаах аппаны батыһа үүммүт бөлкөй талахтар кэннилэригэр күөх алыыга аттара аһыы сылдьаллара көһүннэ. Сафейка кэрискэ хайалар үрдүлэринэн саҕахха тунаарар боруҥуй былыттар диэки санаарҕаабыттыы көрөн кэбистэ.
– Эн курдук күүскэ эрэнэрим буоллар, мин даҕаны төннөргө саарыам суоҕа этэ. Туора салаабыт эмиэ былырыыҥҥыбыт курдук аҕыйах кыырпаҕынан муҥурданаарай? Уонна мин киһитэ-сүөһүтэ суох сиргэ уһуннук тулуйан сылдьыа суохпун.
– Санааҕын аһаҕастык эппитиҥ үчүгэй. Миигин даҕаны чуҥкуйбат диэтэҕиҥ дуу? Сафи, эн биһикки сааспыт тухары көмүс үлэһиттэрэбит. Көмүсчүттэр хайаан даҕаны эрэл сулустаах буолуохтаахтар. Биһиги сулуспут – Халыма. Манна хааллахпытына саллаакка ылыахтарын сөп. Сэриигэ баран өлүөхпүт кэриэтин, бэйэбит үүтээммитигэр бүгэн олорбуппут ордук буолаарай? Наадыйдахтарына биһигини киэҥ тайҕаттан көрдөөн ыллынар ээ.
Сафейка саҥата суох умса көрөн истэ. Кырдьык даҕаны, кини сэрии туһунан букатын умнан кэбиспит эбит. Мантан саллаакка кэбэҕэстик ылыахтарын сөп. Кини эмиэ Бориска курдук сэриигэ баран сэймэктэниэн баҕарбат. Сафейка сыыйа төбөтүн өрө көтөҕөн, доҕорун диэки сэмэйдик мичилийэн ылбытыгар, сирэйэ сырдыы түһэргэ дылы гынна.
