– Хайа, хонор буоллубут дуо? – диэн соһуйа түһэр.
– Ытым барбат. Балаакка туруоран баран бэйэм көрдөөн көрүөм. Тимир оһоххун булаар эрэ, мас баар быһыылаах.
– Оо, бэрт эбит. Хата, миин иһиэхпит.
Тимир күрдьэҕинэн хаары биирдэ-иккитэ хаһыйа тарыйбытыгар туох эрэ харааран көһүннэ. Ону баран туппахтаабыта мас буолла. Испиискэтин уматтаҕын аайы тыал саба охсон иһэр, туох мас сытара биллибэт. Лаппа хаһан баран туппахтаабыта, дьиэ түннүгүн үрдүнээҕи бүүрүк маһа буолла. Түннүк суох. Өссө дьөлө хаһан баран, иһирдьэ төбөтүн уга сытан испиискэ уматан көрбүтэ: дьиэ иһэ ортотугар диэри хаар, аан баара биллибэт. Утары ала-чуо биир сиринэн хаар үрдээбитинэн сылыктаатаҕына, халҕана букатын да суох быһыылаах.
Балааккатын дьиэ хаххатыгар туруоран, били чоройор маһыттан быһыта сынньан быр-бааччы, дьэ, киһилии аһыыллар. Дьоннорун утуталаан баран, кыраһыынынан умайар тыал саба үрбэт банаарын илдьэ дьиэтин өссө үчүгэйдик чинчийэ тахсар. Бу сырыыга аан баар сирин туһунан киһи киирэригэр-тахсарыгар табыгастаах гына ыраахтан дьөлө хаһар. Сэрэйбитин курдук, халҕана букатын да суох. Оһох турбатын туһунан дьиэ үрдэ хобордоох саҕа дьөлөҕөстөөх. Ол турдаҕына кэргэнэ Шура түннүгүнэн өҥөйөр.
– Хайа, киһи олорууһу дуо?
– Утуй-утуй. Билигин туга биллиэй.
– Эрдэ дии. Көмөлөһүүм ээ.
– Аана, түннүгэ суох, үөлэһэ аһаҕас, орто сиэрдийэтинэн чэҥ дьиэҕэ киһи хайдах олоруон өйүм хоппото. Бу айылаах кэбилээн бараннар, эгэ кэлэн биир көтөх маһы хаалларбыттара буолуо дии саныыгын дуо? – Уйбаан дьоннорун бу айылаахха аҕалтаабытыттан куолаһа титирэстээн ылар. Бэйэтэ эрэ эбитэ буоллар, хомураҕы да хастан утуйа сылдьыа этэ.
– Хайа, Уйбаан, хайдах буоллуҥ? Бу диэн. Оннооҕор уоттаах сэриигэ умса анньыллыаҥ турар. Манна биһигини ким да күһэйэн үүрэн аҕалбатаҕа, бэйэбит баҕатыйан кэлбиппит. Оччолоох эрэйи-кыһалҕаны өссө да көрсүөхпүт турдаҕа…
– Оо, сэгэрим барахсан! Санаабын көтөхтөҕүҥ үчүгэйин! Эн эрэ мөлтөөбөтөргүн, үчүгэй буолуохпут. Ыттарым сынньаннахтарына, маһы да булаа инибит. Тимир эрэ баар, бириһиэн да баар. Онон өлөн-охтон биэриэхпит суоҕа!
Иккиэн тиритэ-хорута тибилийэн дьиэ иһин ыраастаан кэбиһэллэр. Тэлгэһэ хаарын тула олбуор курдук чөмөхтөөтүлэр. Бу тухары биир хардаҕаһы да булбаттар. Уйбаан оһох үрдүн чинчийэ дьиэ үөһэ тахсан күрдьэ сылдьан халҕан булан ылар. Хата, оһоххо укпатахтар эбит. Үөлэс дьөлөҕөһүн тугунан баҕарар бүөлүөҕэ. Хаптаһыны сыарҕатын адарайыттан ылыа, оччоҕо түннүк да торуллуо. Дьиэ бүтэйдэннэҕэ ол дии! Икки-үс күн били иҥнэн охто сыспыт лаабыс маһынан оттунан эриэхтэрэ. Кытылы кэрийэн, онуоха диэри тугу эмит булаа ини. Ыттара барахсаттар дьиэни эрэйэ суох буллардахтара бэрдин. Киһитээҕэр айылҕаҕа чугастара көстө сырыттаҕа, дьэ, ити баар! Сотору ыйдаҥарыа, дьүкээбил уота кутааланыа, халлаан сыыйа сырдаан да барыа. Биир эмэ кыыл таба баар ини. Били тимир лиистээх киирээр диэбит оҕонньор олохтоох кыыл баар диэн эрэрэ.
Оҕолоро турууларыгар кэҥэс тэлгэһэ, сып-сылаас дьиэ бэлэм буола түһэр. Мал-сал, иһит-хомуос барыта орун-оннун була түһэр. Арай аҕалара ыттарын илдьэ ханна эрэ баран хаалбыта оҕолору туоххаһыппытыгар ийэлэрэ:
– Бары бииргэ суулаһан олордохпутуна, күнүнэн быстарыахпыт. Кини буллаҕына-таллаҕына эрэ киһи буолаҕыт. Өссө хас эмэ хонукка бултуу барыа турар. Онон ол-бу буолан буугунаһымаҥ. Манна бөһүөлэк буолбатах, биһиги кэннэ ким да суох. Сотору халлаан сырдыаҕа, оччоҕо дьэ көҥүл-босхо сылдьыаххыт.
