Дикка дIаихча, хьуьна йуккъехь даьккхинчу ирзо тIе кхечира Мохьмад. И кхушара дуьххьара дийнера. Хьуьнан йисте бIaьрг тоьхча, стерчаша йууш йисина гIодамийн чIегIагаш Iyьйшуш лаьттa Iен бугIа а гина, дог паргIатделира кIентан. Цхьа а накъост воцуш вуьсучул бугIа шеца хилар а синтeмe хийтира.
– МІaьлов, МIaьлов! ХIан, хIан! – хьалха куьг оьхьна, бугIанна тIеволaвeлира иза.
Кхуьнга схьа а хьоьжуш, дегаза нох дохуш лаьттара бугIа. XIинца-м шек а вацара Мохьмад. Кху ирзо тIера дIабоьдуш некъ ца хилча ма ца болура.
СапаргIaтдaьллачу Мохьмадна, ирзона гонах бIaьрг тоьхча, йуькъачу хьуьна чу боьдуш готта некъ гира. Амма хIара шен бугIа цига дIахьовзо кхиале, хьуьна йукъара схьа ирзо тIе велира цхьа стаг. Уггар хьалха Мохьмадан тидам тIебахийтинарг – Iаьржа маж йаьлла оза йуьхь йара. КIилло-м вацара Мохьмад. Иза ца кхоьрура буьрсачу акхаройх а. Шегахь жимачу шаьлтанал сов герз дацахь а, экханца ша ларор ву аьлла, даим а шех тешна а вара. Амма иза валлал кхоьрура жинeх а, шайтIанех а, хьерабевллачу нахах а. Кхойкху хезехь аддам а доцуш, суьйранна йуькъачу хьуьнхахь куй тассал бен доцчу хIокху ирзо тIехь, йерриг йуьхь йаьлла цавевзa cтаг гича, дегIа тIера массо чо ирахIоьттира цуьнан.
Ша кхеравеллехь а, воьхна вацара Мохьмад. БІaьрнeгIap тухучу йукъана цо дуьстира туьйранaшкахь шена дуьйцу хезна жинийн, шайтIанийн аматаш. Цунна хазарехь, жин гIалартах теpa хуьлу. Ткъа хIара адамах тера ву. Когаш а хьалха бирзина бу, хье тIехь маIаш а йац. ХIета, шайтIа а хIара дац. Йа, стаг вийна, чIирхойх лечкъаш лелаш, йа хьераваьлла стаг ву иза.
Ткъа иза, Мохьмадна тIера бIaьрг дIа ца боккхуш, паргIат гIулчаш йохуш, тIеоьхура. Цунна тIера духар нохчийн дацара. Шуьйра хечий, лоха бeртигаш йолу эткашший, голаш тIе хIуттуш йexa гIовталх тера хIума а, коьртехь бIегIаган куй а. Ткъа бIаьргаш! Тап ша хьераваьллачу стеганиш! КIоргга хьех чуэгна, оьгIазе. Йоккху гIулч а йу, хIинций-хIинций чукхоссавала санна. Цкъа ойла хилира Мохьмадан, бугIа а йитина, дIавада. Аммa дaго ца вуьтура. Стaг гергакхочуш, меллаша шаьлтанан макъарна тIе куьг диллира цо. И хичаш гина, важа, кхунах цавешаш делахь а, йа хIара тешо делахь а, велакъежира.
– КIант, хьо ма цецваьлла сох? – xaьттира цо, мотт тийсалуш.
«Телхина-м муххале вара хьо, хIинца тIаьхьа ду-кх», – даг чу иккхира Мохьмадна. Ша хIун до а ца хууш, масех гIулч кIегарвелира иза.
– Ма кхера, ас-м хIумма а дийр даций хьуна.
– Сом ца кхоьру хьох, – берриг ницкъ а гулбина, майрра жоп делира Мохьмада.
Стаг йиъ-пхиъ гIулч генахь сeцира.
– Хьо мичара ву?
– Гати-Юьртара.
– Хьенан?
– Аьрзун.
– Мича Аьрзун?
– Абубакаран Аьрзун.
Стеган бIaьргаш цец къаьрзира.
– Iелин вешин ву хьо?
– Ву.
Доцца хиллачу къамело Мохьмад тешийра шена хьалха лаьттарг хьераваьлла стаг цахиларх.
Ткъа цавевзaрг, xeттарш совцийна, ойланаш йеш лаьттара. «Аьрзун зуда йацара тхо Хонкара кхелхаш а, йа цига дIакхаьчча a, – бохура цо шега. – Ткъа иза, цигара нах цIа гIоьртича, дозанехь вийна. Иза шеко йоцу бакъдеpг ду. ХIара кIант мичара ваьлла?»
– Хьан нeнaн цIе хIун йу?
– Эсет.
– Иза хьенан йу?
– Билалан.
– Эсeтан нeнан цIе?
– Умма.
«Ткъа Эсет, со гIалат вацахь, Шахьбин вешехь Гатехь марeхь йара. Гати велла, бохура, тхо дIакхаьчна дукха хан а йалале. Эсет шен марвешица Шахьбица туркойн йуьртахь йара. Со Эмин-пашин эскарца туьпара дIавоьдуш, Аьрзун зуда йацара. Цул тIаьхьа дукха хан йалале, иза вийна. Со кхеташ хIума дац-кх хIара».
