– Гўрларни очиб, худонинг қаҳрига қолиш учун туққанманми? Бил-
гандим. Мана шунинг учун йиғлагандим. Бу бола бўлмади, асло бўлмади.6Иланг-биланг йўлдан кетаяпти бу отаси. Гўрни ҳам очиб бўларканми? Бу гуноҳи кабир-ку ахир. Бу ҳукумат бошимизга бало бўлиб келди. Биз бу ерда7инжирғамиз чиқиб ўтирсак-ку бу кишимни парвойи палак.
Малик Қаюмов энди энсасини қотириб уф тортди ва белидаги камарига осилиб, қийшайиб турган дала қўриқчисидек онасига ақл ўрга-тишга тушди:
– Ойи нега дойим нолийверасиз? Эскича гапирманг, бир ҳил сўзлар-
ингиз бирам кулгилики, тушунолмай қоламан, гоҳида.
– Хо-о, эшитиб катта бўлган она тилларини тушунмай қолдиларми
тўрам? Русча бўлса силарга-а. Замонавий тилда гапирса ҳамма. Русча алла эшитибмидингиз мирзабоши? – Деб кесатиқ оҳангида унга қошлари-ни учуриб, лабларини чўччайтириб, қўлини белига ниқтаганча, бир қўли-нинг бармоқларини ўйнатиб, гап билан чунонам узиб олди онаси.
– Нима ёмонлик қилди сизга ҳукумат? Феодал бойлардан қутилдик.
Арзончилик замонда яшаяпмиз. Авваллари оғзи ош кўрмаган бобо-ларимиздан фарқли ўлароқ, ҳозир оддий ишчининг уйида ҳам гўшт, қаймоқ ва. хо. казо юрган эдинглар паранжининг ичида бўғилиб, осмонга бемалол қаролмай. Ҳозир эътиборингиз учун, қизлар ҳам эркаклар билан бир сафда ўқишяпти, ишлашяпти.
Онаси бир қошини кўтариб, – ол-а – деди, хонтахта устидаги пиёлани олиб, ичидаги аллақачон совуб улгурган чойни сепиб юборди.
– Ўлсин қизлар ўқимай. Сен менга зўр бериб мақтанаётган бу КОМУ-
НИСТИК партиянг, бу дунёда8иллалабад қоламан деб ўйлаётган, шай-тоннинг ноғорасига ўйнаётганларинга заб маъқул замон бўлди-да. Сен-ларга клублардаги9издиҳомлар бўлса-а. Бошимдан паранжини ечиб олиб менга ҳаво бердим деб ўйлаётган бўлсанг билиб ол, беш кунлик бу10дилкушо ҳавойингни у дунёда, ҳар бир тола сочимни, ҳар бир нигоҳим-нинг номаҳрамларга очиб юрганим учун бурнимдан булоқ бўлмасайди зора.
Малик даб-дурусдан юзига сепилган чойни артаркан, қўлларини сочиққа артиб, пича жаҳл ва йигитга хос қўполлик билан, содда, гўлгинам дегандек юзидаги чой шамасини артганча меҳри тўлиб қаради ва онасига бошқа гапиришни фойдаси йўқлигини, уни тинчлантиришнинг биргина йўли «хўп» дейиш деб ўйлади ичида.
– Менда нима айб? Мен бориб «мени ҳам қўшинглар» демадим-ку
ахир. – деди жиддий бир нарса бўлмаганидан хотиржам тортиб, супага чўкканча оёқ кийимини ечаркан.
– Демадинг. Тўғри демадинг аммо сен ҳам шуларга ўхшашга ҳаракат
қиляпсан, иқтодо қиляпсан. Худо бехабар бу кофирларга эътирозинг йўқ. Бошингга кийган бу матоҳинг нима? – деб у Маликнинг бошидаги кепка-сини нафрат билан, қошларини баланд-паст қилиб, бир уриб туширди-да, ўчмаган патифон каби яна сўзида давом этди.
– Ота бувангни дўпписини шу латтага алмашдинг, индамадим. Ҳа
Замон-а дедим. Намозку олтинни беркитгандек алағда бўлиб ўқиймиз. Китобимизни қўрқиб кўмиб ташладик. Илоё бир фалокат келмасин дея эрта-ю кеч сўрайман яратганимдан. Энди болаларимизга гўр титкилаб ота-бувамизни руҳини чирқиратишга бошлаяптими бу ҳукумат? Қани тилим бўлса-ю, бу11ажриқлардан дод солсам. Ё Аллоҳ дардиҳолим ўзинга аён. – Энди унинг овози ўзи ҳохламаган тарзда кўтарилиб бораверди. Малик ва отаси эшикларни шоша-пиша ёпишди.
– Секинроқ гапир,12чиқонларингни қулоғи динг. Биров эшитмасин,
худони тилга олма. Бўлди энди13гарданкашлик қилма, ўзингам роса14гажирсанда онаси. – Деб оғзини беркитди.
– Она, ахир мен гўрни очмасам, фақат суратга оламан холос-ку, нега
