Сүрэх кистэлэҥэ - страница 2
Тоҕо?! Туох аньыым-харам иһин? Атын дьон оҕолоро үчүгэйдэр дии. Оо, хайа эрэ дьоллоохтор!.. Тоҕо миэхэ манныгый? Бу сааты-сууту! Атын дьахталлар үөрэн-көтөн дьоллонон тахсан, аймахтарыгар оҕо сууйуутун тэрийэллэр, үөрүүлээх түбүккэ ыллараллар. Оттон мин? Сууйуу буолуохтааҕар, дьоҥҥо да көрдөрөр кыбыстыылаах. Кэргэним дьоно булгу миитин буруйдуохтара. Араас саҥа-иҥэ тарҕаныа… Көнүө дуо? Эмтэнэн, киһи киһи курдук буолуо дуо? Хайыыбыный? Арай, кырдьык, аккаастанан кэбистэххэ? Умнуохха, барытын умнуохха! Туох да буолбатаҕын курдук. Өлбүт оҕо төрөөбүт дэттэриэххэ. Оччоҕо олох уларыйбакка, урукку дьаалатынан устан иһиэ этэ. Ол эрээри… Ханна эрэ кини сорҕото, сордоох дууһа, таптатар диэни билбэккэ эрэйи көрө сырыттаҕына, барытын умнуоҥ дуо? Санааҥ чэпчэки, суобаһыҥ ыраас буолуо дуо? Таҥара үөрэҕинэн маннык түгэҥҥэ хайдах сөп буолуой?
Бу ыйытыыларга хоруй була сатыыр да – көстүбэт.
Кэргэнэ быраастартан ыйыталаһан билэн баран, аҕыйах тыллаах сурук ыыппыт:
«Аккаастан. Кыайан эмтэммэт үһү. Дьонум наһаа соһуйдулар. Кинилэр да инньэ дииллэр. Өссө да оҕолонуохпут буоллаҕа дии. Чэ, кытаатан тулуйа сатаа, чыычаах. Сыллыыбын, Стас».
Дьэ, ити. Дьонун тылыттан тахсыбат. Бэйэтэ төбөтө суох киһи курдук. Эттэххэ дөбөҥ ээ бүтүн киһини ылан быраҕар. Тоҕус ыйы быһа илдьэ сылдьыбыт бэйэҥ сорҕоҕун! Илиигин ылан быһан бырах диэбит курдук!.. Хайдах дьылҕаланыай оҕо эрэйдээх? Чугас киһи таптала диэни билбэккэ, үөрэммэккэ, сайдыбакка, үөҕүллэ-үүрүллэ сылдьаахтыа буоллаҕа… Ол кэмҥэ, ону билэ-билэ, эн төһө дьоллоох буолуоххунуй?
Аанчык суруктан ньиэрбинэйдээн, бопторо-бопторо сылайыар диэри ытаабыта. Хата, кэнники күннэргэ ньиэрбэтэ күүрбүтэ, сүрэҕэ ыалдьыбыта ааһарга дылы гыммыта.
Туох аанньа буолуой? Аанчык бэйэтин буруйдана саныыр. Кэргэнин кытары бастаан хоонньоһоллоругар кыһыл арыгы, сампааныскай иһэн, холуочуйан баран утуйбуттара. Ол арыгы содула буолуо дуо? Ситэ эмтэммэтэх, биллибэккэ сылдьан кэрбээн сиир инфекционнай ыарыытыттан төрүөттээх дуу? Кэргэнигэр да баар эбит этэ. Кэлин иккиэн эмтэммиттэрэ. Киниэнэ киниэнин курдук, бастакы түүнтэн ыарахан буолан, ол иннинэ холбоһор туһунан санаабакка сылдьыбыт дьон ыксалынан сыбаайбалыырга күһэллибиттэрэ. Онтулара, дьэ, бу…
Онтон аны оҕотун хайдах ылан таһаарарын, хайдах эмтэтэрин, туох ыарахаттар күүтэллэрин тобула сатаата.
Кэргэнин дьоно көмөлөһүөхтэрэ суоҕа, ол чахчы. Ону ааһан, туора көрүү, кынчарыйыы, киһи кэннигэр хобугунаһыы, саҥарсыы баар буолуо. Хотуна кинини уолугар тэҥнээбэтин билэр. Аан бастааҥҥыттан тоҕо эрэ сөбүлээбэтэх сурахтааҕа. Баҕар, уолуттан түөрт сыл аҕатын иһин буолуо? Бэйэтэ бас билэр дьиэтэ-уота суох диэн дуу?! Дьиҥэр, икки үрдүк үөрэхтээх, киһи мыыммат үлэлээх, эр дьон уулуссаҕа эргиллэн көрөр, хоп курдук дьахтар эбээт кини… Билэр дьонун ортотугар эмиэ хобугунаһыы, аһыммыта буолуу, үөрбүт курдук сонун оҥостон атын дьоҥҥо кэпсээһин, ырытыһыы саҕаланыа… Оҕону дьоҥҥо көрдөрөр да кыбыстыылаах, дьэ иэдээн.
Араас санааларга баттатан, тулуйан-тэһийэн сытыа суох буолан, оронун куруһуунатын кыычырҕаппакка гына сатыы-сатыы, ыараханнык тайанан турда. Палаататыгар өссө үс дьахтар сытар. Көрүдүөр уотун умуруорбуттар, түгэххэ биир эрэ лаампа симик уота кыламныыр. Ол диэки дьуһуурунай сиэстэрэлэр баар буолуохтара. Кини эргиллэн, уота суох, хараҥа түгэх диэки хааман салбырдаата. Түннүккэ тиийэн, утуйбут куораты үөһэттэн одуулуу турда.