Ağ qəm - страница 12

Kapitalizm, keçmiş sosializm şəhərinə qəti, dönməz addımlarla daxil olurdu. Bunu küçələrdə addımbaşı təsadüf olunan dilənçilər, ağzına kimi dolu mağazalar, içəri girməyə ürək eləməyib onlann yanından ötüb keçən kasıblar bir daha sübut edirdi. Talihə, bir zamanlar həvəslə gəzişdiyi, yaşıllıqlarla əhatə olunmuş birmərtəbəli fın evlərinin yerləşdiyi məhəlləyə çatanda gözlərinə inanmadı.

Çoxdan buralara yolu düşmədiyindən baş vermiş dəyişikliklər onu sarsıtdı. Yaşıl və güllü çəpərləri indi 2-3 metr hündürlüyündə daş hasarlar əvəz etmişdi. Əvvəlki üstü qırmızı kirəmitli, bir mərtəbəli səliqəli evlərin yerində iki, üç, dörd mərtəbəli dəbdəbəli imarətlər ucaldılmışdı. Əvvəlki balaca evlərin görkəmi, buradakı həyətlərin səliqə-sahmanı, gülü, çiçəyi həmişə onu hüyran edərdi. İndiki evlərin əzəmət və ehtişamı isə buz soyuqluğu verirdi. Hündür barılardan içəriyə quş quşluğu ilə səkə bilməzdi.

Kapitalizmin Bakıda qəti və inamlı addımlarla irəlilədiyini elə bu evlər də sübut edirdi. Şəhər artıq formalaşırdı. Mərkəzdəki yaxşı evləri imkanlılar alırdılar. İmkansızlar isə tədricən şəhərətrafı yerlərə köçürdülər. Belə alver hər iki tərəfi qane edirdi. Kasıblar aldıqları pula öz kasıblıqlarını edir, varlılar isə səylə təmir işlərinə başlayır, məişətlərini yüksək cəmiyyətin tələblərinə uyğun şəkildə qurmağa çalışırdılar.

Bir zamanlar siçan, siçovul, ağcaqanad yuvaları olan çoxmərtəbəli evlərin zirzəmiləri də indi şəhərin ən qaynar, ən canlı nöqtələrinə çevrilmişdi. Bu saysız-hesabsız ticarət şəbəkələri, bar və restoranlar şəhərin görkəmini dəyişmiş, ona rəngarənglik, əlvanlıq, gurluq, ehtişam gətirmişdi. Amma od tutub yanan qiymətlər onlann da hamı üçün olmadığını anladırdı. Bu da kapitalizmin tələblərindən biri idi.

Talihə evə çatanda artıq hava qaralmışdı. Maralla qızlarının həyətdə oturub onu gözlədiklərini görəndə təəccübləndi.

– Xeyir ola? – deyə soruşdu.

– Xeyirdir, bayaq altıncı mərtəbədə yaşayan ingilis bizə gəlmişdi. O, deyirdi ki, bir dostu bizim binamızda ev almaq, yaxud kirayə etmək istəyir. Ayda 300 dollar verəcəklər. Xahiş elədi ki, sizə də deyim.

Talihə eşitdiyi xəbərdən sarsıldı. O, özünü heç zaman belə ümidsiz hiss etməmişdi. Uzaq ölkədən gəlib şəhərin göbəyində rahatca yaşayan, istədiyi evi satın almağa hazır olan, buna imkanı çatan bu əcnəbi onun ürəyində bir qəzəb, qarşısıalınmaz nifrət oyatdı.

Talihəgilin 18 mənzilli bloklarında artıq səkkiz mənzili əcnəbilər kirayəyə götürmüşdülər. Ev yiyələri – onun jurnalist həmkarları imkansızlıq üzündən öz rahat mənzillərini kirayə yerməyə, özləri isə ya şəhərin ucqarında ey tutmağa, ya da yenidən valideynlərinin darısqal mənzillərinə sığınmağa məcbur olmuşdular. İndi belə bir təklif ona da edilirdi.

– Mən bu evi 15 il növbə gözləyəndən sonta almışam. Təsəvvür edirsənmi bu nə deməkdir? Bu, 15 il, 15 ay, 15 gün deyil ha! Hər ilin içində 365 gün var. Bu evi alanacan mən nəinki ayları, həftələri, hətta günləri saymışam. Bir balaca otaqda dörd baş ailə yaşamışıq. Taleh neçə illər döşəmədə, stolun altında yatıb ki, qızlar ondan utanmasın. Cəmi beş ildir ki, adam kimi yaşayırıq. Allah bunu da bizə çox görür?

Talihənin səsi titrədi, qəhərini boğmaq üçün susdu. Maralın günahkarcasına ona baxıb heç nə demədiyini görəndə səhvini anladı. Bunlan ona niyə deyirdi? Bəs Maral evi həmin əziyyətlə almamışdımı? O da Talihənin vəziyyətində deyildimi? Əcnəbinin təklifini ona çatdırdığına görə günahkar idimi?