Архитектуравий лойиҳалашнинг ижтимоий асослари - страница 22
Одамларнинг ўзаро таъсири натижасида жамиятни ташкил этиш, ижтимоий тузилмалар муносабатлар ва ўзаро боғлиқликнинг хилма -хиллигини акс эттиради: ишлаб чиқариш муносабатлари, ижтимоий тартиб, синф тузилиши, ижтимоий онг тузилиши ва бошқалар, турли хил ижтимоий тузилмалар жамиятнинг фазовий ташкил этилишига таъсир қилади.
Жамиятнинг ташкил этилиши ўзаро таъсирнинг турли асосларига эга бўлган турли хил, нисбатан барқарор аҳолининг шаклланишида амалга оширилади: ишлаб чиқариш воситалари ва воситаларига бир хил муносабат, тарқатиш тизимида бир хил позиция, жамоат моллари, умумий манфаатлар, қадриятлар., хулқ -атвор меъёрлари, умумий фаолият соҳаси, ниҳоят, ҳаётнинг умумий ҳудуди (муҳити).
Ижтимоий ташкилотнинг турли жиҳатлари фазовий тузилмаларнинг шаклланишига турлича таъсир кўрсатади. Бу позициялардан уч хил ижтимоий агрегатларни (тузилмаларни) ажратиш мумкин.
Ижтимоий агрегатлар, бирлаштирувчи тизимидаги умумий позиция ва шунга мувофиқ, қийматлар тизимидаги бир қатор умумий хусусиятлар ва янгиликнинг табиати билан белгиланади; ижтимоий жамоалар, биргаликдаги тадбирлар ҳақида
Табиий шаклланган ижтимоий гуруҳлар одатда жамоалар деб аталади. Катта жамоаларга мисоллар синфлар, миллатлардир. Ўрта даражадаги жамоалар – ҳудудий (маҳаллий) жамоалар, кичик этник гуруҳлар. Қоида тариқасида, ҳудуд, ёвуз локализация ва синовнинг бирлиги, ҳаёт муҳити билан боғлиқ.
Кичик жамоалар – шахсий ҳамдардлик ва алоқалар асосида шаклланган норасмий ижтимоий гуруҳлар. Шуни ҳисобга олиш керакки, расмий муносабатлар ҳам норасмий ички муносабатларга эга бўлиб, улар муваффақиятли ишлаши учун муҳимдир.
Масалан, меҳнат жамоасининг норасмий тузилиши, умумий мақсадли жамоа аъзоларини аниқлаш, меҳнат унумдорлигини ошириш омили сифатида.
Ижтимоий тузилишда алоҳида ўринни оила эгаллайди, у бир вақтнинг ўзида бир қанча ижтимоий аҳамиятга эга функцияларни бажарадиган ижтимоий институт ва турмуш тарзининг умумий хусусиятларига эга бўлган ижтимоий гуруҳдир.
Шундай қилиб, ижтимоий гуруҳлар, жамоалар ва институтлар – одамларнинг мулк (атрибутлар), биргаликдаги фаолияти ва (ёки) умумий ҳудуди бўйича бирлашиши натижасида шаклланадиган ижтимоий тузилиш элементлари.
Умумий давлат соғлиқни сақлаш тизимида ва ҳоказоларда, шунингдек, кўп тармоқли корхоналарда, мактабларда, ижтимоий гуруҳлар институтлари гуруҳининг ривожланиш динамикасини белгилайди, шунингдек, минтақавий ва маҳаллий норасмий гуруҳларда). ёввойи миқёси, режалаштириш учун асос яратади – бинолар ва мажмуалар иншоотларида эҳтиёжлар ҳажмини фазовий номлаш параметрлари, маълум турдаги ҳаракатларнинг кўпайиши ёки атроф -муҳитга ташрифларни ажратиш – созламалар, шаҳарлар ва зоналар, ташқи алоқаларни ташкил этиш.
Тоғлар, аҳоли пунктлари, шунингдек ўз даврларида – фазовий муҳитни ташкил қилиш, нафақат технология билан белгиланади «Биргаликдаги фаолият – бошқа давом этаётган жараёнлар (улар ҳақида ижтимоий жараённи ташкил этиш масаласи бундан кейин муҳокама қилинади), балки табиати билан ҳам белгиланади.
Психологик ижтимоий сиёсат. Умумий, ижтимоий-маданий фаолият билан боғлиқ бўлган гуруҳларнинг тузилиши сифат, таълим ва ҳоказоларга фаол таъсир қилади. Юқорида айтиб ўтилганидек, фазовий муҳитнинг шаклланиши, бундай гуруҳлар ўзига хос меъморий объектлардан олинади:
ижтимоий институтнинг тузилиши.
Тегишли муассасалар тармоғининг биргаликдаги саёҳати, унинг ўзига хослиги, фаолиятига қараб, хизмат кўрсатишдан бош тортиш, шунингдек тузилиш бўйича, дўконларидаги Пател талабалар гуруҳлари иштирокчиларининг алоқалари, шаҳарда оломон