Все науки. №11, 2023. Международный научный журнал - страница 14



Мамлакат рахбарининг март ойида кабулкилинган ихтисослашган Карори сохани ривожлантириш учун янги имкониятларни очиб берди. Мазкур хужжатга мувофик холда Ипакчилик илмий тадкикот институти тут ипак куртининг навлари ва дурагайлари сонини купайтириш, фермер хужаликларининг ипак курти уругларига ва тут кучатларига мавжуд эхтиёжларини келажакда тулик кондириш буйича тадбирлар курмокда.

– Институтда партеногенетик клон яратилди. У иссикликнинг оталанмаган ипак курти тухумларига курсатилган таъсири натижасида пайдо булиб, окибатда тухумлардан факат ургочи куртлар пайдо була бошлади. Клонлар билан ишимиз анчадан бери ва жуда муваффакиятли олиб борилмокда, технология эса нихоятда содда – бунинг учун атиги 46-градус хароратдаги иссик сув билан 18 дакика вакт талаб килинади холос – деб хикоя килади Ипакчилик илмий тадкикот институтининг катта илмий ходими ва етакчи мутахассиси Елена Ларкина. – Шунингдек, ген инженерияси ёрдамида биз жинс буйича белгиланган ипак курти зотларини яратдик, – эркаклар ва ургочилар бир-бирларидан ранги буйича фаркланадиган булди, бу эса мутахассисларнинг ишини жиддий тарзда енгиллаштирди. Мамлакатимизда етиштиралаётган ипак курти дурагайларининг деярли 60 фоизи институтимизда яратилган, замонавий технологиялар эса жойлардаги станцияларда ва зотдорлик корхоналарида ипак куртининг супер элита, элита ва саноат дурагай зотларини яратиш имконини беради.

Ипак куртларини такрорий бокиб етиштириш технологиясининг янги комплекси Фаргона, Самарканд ва Навоий вилоятларида муваффакиятли синовлардан утди. Бу технология 150 минг грена кутиларини бокиш ва 6—7,5 минг тонна пиллани олиш, 150 мингдан куп кишиларни иш билан таъминлаш имконини беради. 100-фоизли дурагай гренани тайёрлаш буйича мехнизациялаштирилган технология ва гренани тирилтириш, ипак куртларини, тут кучатларини етиштириш, пилланинг бирламчи кайта ишланиши, тутнинг бутасимон экинзорларини ташкил килишнинг техник воситалари ва технологик карталари ишлаб чикилган. Ипак куртини марказлаштирилган бокиб етиштиришнинг интенсив технологияси яратилди. Кишлок хужалиги шароитида шохчалардан пилла куртига пилла уриш мосламаларининг икки варианти яратилди.

Анжуман микёсидаги тадбирларда катнашган хорижлик мутахассислар мухокамага куйилган масалаларга катта кизикиш билдирдилар. «Узбекипаксаноат» Иттифоки билан хамкорлик килаётган йирик хорижлик сармоядорлар уч минг йиллик тарихий тажрибага эга булган Узбекистон ипакчилигининг салохияти билан батафсил танишиб чикдилар. Бизда ишлаб чикарилаётган ипак махсулотларининг кейинги оммавийлаштирилиши, соха экспорт салохиятининг намойиши, дизайнер компаниялари билан хамкорликни урнатиш масалалари мухокама килинди.

Анжуманнинг тадбирларга бой дастури ипак куйлакларининг миллий намуналарини намойиш килиниши ва концерт дастури якунлади.


2-жадвал

Ўзбекистон Республикасида пахта ишлаб чиқаришнинг иқтисодий кўрсаткичлари


Жадвал муаллиф томонидан Узабекистон Республикаси давлат статистикаси қўмитасининг маълумотлари асосида тузилган.

2-жадвалда Ўзбекистон Республикасида 2017—2020 йилларда пахта ишлаб чиқариш ва уни қайта ишлашни иқтисодий кўрсаткичлари таҳлил этилган. Пахта экин майдони 88.4%га, жами пахта экин майдонининг фоиздаги ҳисоби 90.4фоизни ташкил этган. Пахта ишлаб чиқариш хажми 107.3%ни, пахта ҳосилдорлиги 121.5%ни, пахта толасининг хажми 107.3%ни, пахта чигит миқдори 107.3%ни, рафинация қилинган ўсимлик ёғи ҳам 107.3%га, широт ва шелуха ҳам 107.3%га, совун ва табиий йўқотишлар ҳам 107.3%ни ташкил этган.