Абусупиян Апенди – уьмметни берекети - страница 23

Бир сагьатлагъа ювукъ ол гёнгюнден кёп затлар охуп тургъан ичинден. Гече бирге ярымда къапуланы ачылгъан авазы, сонг таш канзилерден экинчи къатгъа гё терилип гелеген танкъ-тункъ деген аякъ тавушлар, догъаны эшигини ачылгъан авазы, догъаны бириси башындагъы бу лар олтургъан уьйге етип гелеген адамны аякъ тавушлары эшитилип тургъан. Булар олтургъан уьйню эшигин ачып, шо ахыра тагьлю буланы уьстюне гирип гелген.

– Сени гьукмунга гёре гелгенмен, Абу супиян апенди, – деген шо къабурагьлю.

Ону атын да айтып:

– Кёп савбол! Баракалла! Гьали къайт ма ярай, – деген Абусу пиян.

Ахыратагьлю шонда бурулуп, эшикге тюзленген ва гелегендеги йимик аякъ та вушлары булан чыгъып гетген.

– Энни барып догъаны эшигине де, къапугъа да къарап гелигиз, – деген къур дашларына Абусупиян.

– Олар тергеп гелип:

– Догъаны эшиги де, къапу да биз бе гитген кюйде эди, – дегенлер.

Дав йылларда къысмат мени ана Дагъ ыстанымдан кёп йыракъдагъы элге – Югославиягъа чыгъаргъан эди. Биз онда бусурманлар яшайгъан бойда, бусурман динни юрютеген хорватланы Пожига де ген шагьарында эдик. Бир гюн мен де, яхшы къумукъча билеген мычыгъышлы къурдашым да, бусурман китаплар ахтара туруп, шо гиччирек шагьардагъы жумаме житге бардыкъ. Биз мурадыбызны англат гъанда, межитни апендиси (онда къадиге олай айтыла) бизин межитден онча йы ракъда тюгюл бир китап тюкенге тюзледи.

Биз баргъанда, шо тюкенни эшикле ри дырбайып ачылып тура эди, тек ону ичинде гьеч гиши гёрюнмей эди. Онда бирев де ёкъгъа гёре, биз бу сатывчусуз намус тюкенми экен, алгъан китапланы акъчасын къапесени уьстюне салып гете ми экен деп сёйледик. Бираздан ичиндеги мал салагъан уьйден, илиякълы иржая кюлей туруп, орта чагъындагъы къатынгиши чыгъып гелди. Шо къатын тюркче биле болгъан экен, биз айтагъан затланы англап кюлей болгъан. (Бусурман хорват ланы кёплери тюркче биле).

– Къайдансыз? – деп сорады шо тюкен чи къатын бизге.

– Дагъыстанданбыз, – дедик биз.

Биз олай дегенде, шо тиштайпа бизге бирден бир тергевлю къарап:

– Буса сиз Абусупиянны якълыларысыз, сиз Абусупиянны яхшы таныма герексиз, – деп жавап къаравуллап токътады.

– Воллагь, таныйман нечакъы сюе бу сагъыз да. Нечик танымайым дагъы, ол чу мени юртлум, гьатта Аллагь этген хон шум, – дедим мен, сююнмекликден тёбем кёкге тийип ва ол айтгъан затгъа эпсиз гьайран болуп.

– Мундан кёп йыракъдагъы Дагъы стандан чыкъгъан Абусупиян ны, Югос лавияда яшайгъан сен къайдан таныйсан, мен шогъар бек ажайыплыкъ этип тура ман, – дедим.

О къатын да Абусупиянны якълыла ры – бизин булан ёлукъгъанда оьтесиз шат болуп:

– Дюньяны уьстюнде бусурманлар яшайгъан ерде Машрыкъны де, Магъ рибни де арасында ону танымайгъан, билмейген бусурман гиши ёкъдур. Абусу пиянны китаплары ёкъ ер бармы? Алим адам кёкде лавуллап турагъан Уьлкер юл дуз йимик, къайдан къараса да гёрюне чи. Да гъыстандан шолай белгили адам чыкъ гъангъа бары да дагъыстанлылар чы не чик де, бары да кавказлыланы да оьктем болма гьакъы бар, – деди ва магъа багъып:

– Юртлусу, хоншусу сени чи айтмай да къояман, шолай насип болгъангъа сагъа чы башынгны Эльбрус тавдан да оьрде тутмагъа ярай, – деп къошду.

Шолай бираз лакъыр этген сонг, биз огъар тюкенге не мурат бу лан гелгени бизни айтдыкъ.

– Сиз ахтарагъан китаплар шунда бол ма герек, – деп ол тахчалар толгъан кита планы бир бёлюгюнде хотгъанма башлады.