Ⴕართული ლექსიკონი. Ⴒექსტის ადაპტაცია თანამედროვე მკითხველისათვის – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - страница 2



Ⴀკოლოთია საგალობელი, წესი, ანუ შედეგი საეკლესიოს ლოცჳსა.

Ⴀკრა – აკარა (Ⴉონცხი ნახე).

Ⴀკროსტიხი – (Ⴉიდურწერილობა ნახე).

Ⴀკუთა – მცირე თორნე, ანუ ქურასავით ქუაბის სადგამი.

Ⴀკუმი – არც მამალი, არც დედალი, გინა ქალაბიჭა.

Ⴀლაბასტრი – ქუა მარმარილოს უმჯობესი, რომელიც გაითლების ჭურჭლად.

Ⴀლაბულა – ჩალაბულა, ნოტიოთ სიმღურივე, ჩალითა და ბეწვით ნარევი.

Ⴀლაგი – გზა, ანუ კუალი, უალაგო ალაგას.

Ⴀლალო – ჰარალალო, მსოფლიოთ სიმღერის ჩასართავი, რომელიც გარდაუქმნიათ საეკლესიოს გალობისაგან ალლილუია, ვითა რუსული აჲ ლჲული, ლჲული, ამისივე ნაკვეთი არს ოროველი, ჰოროველო.

Ⴀლალი – ოლოლი.

Ⴀლამი – მომცრო დროშა, სპარსულად ალამ // ანუ ნიშანი რამე შუბთა ზედა და მისთანათა, ან ნაჭერი რისამე ნიშნად.

Ⴀლამდარი – მედროშე, ალანდარი.

Ⴀლანძვა – (ავლანზავ) ნაკვერცხალზედ შეგდება გამოსაცხობის პურისა ან მწვადისა საჩქაროდ, რომ გარედამ დაიწვას და შიგნიდამ უმი დარჩეს.

Ⴀლაო – ფქვილი დაწვიმული, რომელიც კარგად არ მოიზილება, არც გაღვივდება.

Ⴀლარვა – (ავლარავ) აქოქლვა, ერთმანერთზედ მიკერება ნაჭერთა გამოჭრილის ტანისამოსითა, რომელსაც შემდგომად დაედება სარჩული და დალიანდაგდება.

Ⴀლატა – ალა, საფქვილე ალა {წისქვილის საფქვილე კასრი.

Ⴀლაფი – ნაშოვარი საქონელი ჟამსა ბრძოლისასა.

Ⴀლაფობა – (ვალაფობ) აკლება, დატაცება, აფორიაქება.

Ⴀლაფი – მეფქვილე, ფქვილის მოფარდული.

Ⴀლაწოდა – უშვერად მაღალი.

Ⴀლდატი – ალქატი, ანუ.

Ⴀლერდი – (ბალ.) იონჯა, ნედლი ბალახი.

Ⴀლერსი – საამო სიტყვა, საამოვნო ლაპარაკი (ვუალერსებ, ვეალერსები) სიამოვნით შემთხვევა, შეტკბობა.

Ⴀლვა,ალვახაზი – პუნგია, მოდუღებული და დაზელილი თაფლი საჭმელად.

Ⴀლვისხე – სარო, კჳპაროზი.

Ⴀლთაფა – აბრაკი, წურწუმა.

Ⴀლი – ცეცხლის ნივთი ზეაღმავალი და მანათობელი.

Ⴀლი – მინდორთა და ტყეთა შინა ავი, მავნე, ქაჯი, (მდაბიონი ესრეთ ჰგონებენ და იმერნი უხმობენ ჭიმკად).

Ⴀლიზი – გამოუწვავი აგური.

Ⴀლიკაპი – დანდალი, ხის აღვირი.

Ⴀლიონი – დილის სინათლის გამოჩენა უწინარეს მზის ამოსლჳსა (Ⴃილასთან ნახე).

Ⴀლიოქოთი – არეულება, ამბოხება.

Ⴀლისარჩული – სუნნელი ბალახის ყუავილი, ზაფრანის მსგავსი, ძოწეულის საღებავი.

Ⴀლისფერი – წითელის ცეცხლის ალისფრად.

Ⴀლკაპი – ფარდა საკრავთა {საკრავის ფერდა – Ⴑაბას ლექსიკონი}.

Ⴀლმაგი,იალმაგი – საომარი სამოსელი, ჯაჭუთა გარეგან საცმელი.

Ⴀლმასი – თუალი პატიოსანი (Ⴀდამასი ნახე).

Ⴀლმაცერი – შეღმად ირიბი, ვითა გაშლილის თითების ცერი შეღმა დადგება.

Ⴀლმედად – მხარიღლივ.

Ⴀლმური – ცეცხლის ალი კუამლითურთ შავწითლად აღმავალი.

Ⴀლნება – ნახე Ⴘეალნება

Ⴀლო – ნახნავი მიწა მიზდად გუთნისდედისა, მეხრეთა, შებმულთა ხართა და სხ.

Ⴀლოვნება – ალოს მოხნვის დრო.

Ⴀლო – საბრი, ნაწვეთი სუნნელთა ბალახთა.

Ⴀლუბალი – ბალღოჯი.

Ⴀლქატი – მსუბუქი, მჩატე, დამშხალული.

Ⴀლღო – ნადირთაგან გრძნობა მონადირეთ მიპარვისა // კაცთაგან მიხდომა მომავლის განსაცდელისა.

Ⴀლყა – აბრეშუმის ძალი, ანუ მეტალლთ სიმი საკრავთათჳს // გარშემო დადგომილი ლაშქარი.

Ⴀლჩუ – ვეგის ზევითი გვერდი რაოდენვე ჩაღრმავებული, რომლისაც მეორეს გვერდს ჰქვიან თოხანი.

Ⴀმაგი – ზრუნვა, გულს მოდგინება, ვითარცა ამაგი და ჭირნახული.

Ⴀმალი – ანაზდად შიმშილით მიბნედა.

Ⴀმალი – ზურგით ტჳრთის მზიდავი მუშა.

Ⴀმანათი – ბერძულად საწინდარი // რუსულად მზევალი // ქართულად ანაბარი, ე.ი. ნივთი მიბარებული ან გაგზავნილი ვისთანმე.

Ⴀმაო – ცუდი, უქმი, ბედითი.

Ⴀმაოდ – ცუდად.

Ⴀმაოდ – მორწმუნე ცუდმორწმუნე, გარდამეტებით მჩემებელი ღვთის მსახურებისა, ანუ რეგუნულად დამჯერებელი სიცრუვისა.

Ⴀმაოება – დაუდგრომელობა, უხანობა საწუთროსი.

Ⴀმაოხრებელი – {ნახე Ⴀღოხრება}.

Ⴀმარად – მისს ნებაზედ, ანუ მისის იმედით, ვითარ დაშთომილი ღვთის ამარად, შენს ამარად.

Ⴀმართვა – (ავმართავ) აღმართება, მაღლა აწევა და დადგენა საჩინოდ.

Ⴀმარტა – ეშმის ქუა.

Ⴀმაღლება – (აღვამაღლებ, ავმაღლდები) მაღლა აწევა, ანუ ასლვა // დღესასწაული შემდგომად პასექისა მეორმოცესა დღესა მოსახსენებელად ხორცითა ზეცად Ⴕრისტესისა.