Ⴕართული ლექსიკონი. Ⴒექსტის ადაპტაცია თანამედროვე მკითხველისათვის – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - страница 3



Ⴀმბა – ნახე Ⴀბბა.

Ⴀმბავი – იხილე ჰამბავი; ამბარი, ამბრა სუნნელი, იხილე Ⴠამბარი.

Ⴀმბარი – საფქვილე ზანდუკი, ანუ სახლი, ბეღელი პურის შესანახავი.

Ⴀმბარდარი,ამბარდანი – მუჯირი, მნე საამბარდნოსი.

Ⴀმბარჩა – ფარღული, მანიაკი.

Ⴀმბიონი,ამბონი – მაღალი ადგილი საკურთხევლის წინ გინა სამქადაგებელო და საფსალმუნე (Ⴀღსავალთან ნახე).

Ⴀმბორი – სულიერი მოკითხუა და შემთხვევა.

Ⴀმბორება – (ვუამბორებ, ვეამბორები, ამბორს ვუყოფ) მიახლებით შემთხვევა.

Ⴀმბოხი – დაუწმენდელი მაჭარი (ნახე Ⴖვინოსთან) // შფოთი, არეულობა, ამბოხება.

Ⴀმება,დაამება – (ვაამებ, დავაამებ) სიამოვნების მიცემა // (მიამების) მხიარულების მიღება // სატკივრის დაამება, მოკლება.

Ⴀმეთჳსტო – თუალი პატიოსანი მიისფრო (ნახე Ⴑპეკალი).

Ⴀმიანტოს – კლდის ქუა ესოდენ ლბილი, რომელ დაისთვის ბაბმბასავით, ხოლო ნასთი ანუ ნაქსოვი მისი არ დაიწვის ცეცხლთა შინა.

Ⴀმიანური – ბადიანი ქისა, ჯუზდანი.

Ⴀმიერ – აქეთგან, ანუ გამოღმა.

Ⴀმიერდა იმიერ – აქეთ და იქით, ანუ გაღმა-გამოღმა.

Ⴀმიერითგან – ამ ჟამიდამ.

Ⴀმინ – ჭეშმარიტად, ნამდვილად.

Ⴀმინდი – კეთილშეზავებული ტაროსი მოსავალთათჳს, ანუ მოგზაურთა.

Ⴀმირ, ამირა, ამირი – არაბულად უმთავრესი, ანუ უხუცესი, {ამირ-ალ-ბაჰრ – ზღვათ უხუცესი}, იხმარების უფრორე რთულად სხუათა ლექსთა თანა შემდგომთა.

Ⴀმირახორი,ამილახვარი – ვზინდართ უხუცესი, მეჯინებეთ უხუცესი.

Ⴀმირბარი – სახლთ უხუცესი.

Ⴀმირეჯიბი – ეჯიბთუხუცესი.

Ⴀმირმუმლი – ხალიფა, Ⴁაღდადის ხემწიფე ძველთა მაჰმედიანთა.

Ⴀმირსპასალარი – უმთავრესი მხედართმძღუანი.

Ⴀმისთანა, მაგისთანა, იმისთანა – ითქმის სამთა პირთადმი, ხოლო ზოგად მისთანა (ნახე ლექსი ესე).

Ⴀმისთჳს,ამისგამო – კავშირი მიზეზობითი.

Ⴀმლაკი – ჭრელი ცხენი.

Ⴀმო – საამოვნო, სასიამოვნო, განსასვენებელი.

Ⴀმოდ – ნელად, სიამოვნით.

Ⴀმობრძანება – (ამობრძანდა) ასლვა მაღალთა გუამთა.

Ⴀმოგდება – (ამოვაგდებ) მაღლა ასროლა // ამოფხურა, აღსპობა.

Ⴀმოგება – (ამოვიგებ) იმერულად გამორთმევა წაღებულისა, ან პოვნა დაკარგულისა.

Ⴀმოგლეჯა – (ამოვჰგლეჯ) ამოძრობა ან ამოხევა.

Ⴀმოდგმა – (ამოვსდგამ) ქვეიდამ მაღლა დადგმა // ენის ამოდგმა (ამოვიდგამ) ითქმის ჩჳლთათჳს, ოდეს იწყებენ ლაპარაკსა.

Ⴀმოვარდნა – (ამოვარდება) ესე არს ვნებითი ზმნისა ამოგდება.

Ⴀმოვსება – (ამოვავსებ) ცარიელის ავსება პირამდინ // (აღმოვივსებ) წყლის ამოღება.

Ⴀმოზევა – {ნახე Ⴀზევა}.

Ⴀმოზიდვა – (ამოვზიდავ) ამოწევა, ამოყვანა, ანუ ამოტანა მრავალთა.

Ⴀმოთლა – (ამოვსთლი) ღრმად ამოჭრა რბილისა რისმე.

Ⴀმოთხრა – (ამოვსთხრი) ამოჭრა მიწაში ღრმად ორმოთა და მისთანათა // ამოჭურეთა ხისა რკინის იარაღით // გქანდაკება ხეთა და ქუათა ზედა ბეჭდისა, სახისა რისმე და სხ.

Ⴀმოკვეთა – (ამოჰვკვეთ) ამოთხრა, ამოჭრა // გაუქმება ცუდისა რისმე წესისა.

Ⴀმოკიჟუა – (ამოვიკიჟავ) ცალი თუალის მცირედ მოხუჭვა.

Ⴀმორეხვა – მეტად გაძღომა.

Ⴀმოსავარდნელი – ღირსი ამოფხურისა, დაკარგვისა.

Ⴀმოსკუნა – (გულს ამოვისკუნი) სლუკსლუკით ტირილი, ამოხვინჩვა გულისა.

Ⴀმოსლვა – (ამოვალ) მაღლად ასლვა.

Ⴀმოსრუტვა – (ამოვსრუტავ) ამოწოვნა ნოტიოსი ბაგით, მასრით, ტუმბოთი და სხ.

Ⴀმოტუზვა – (ამოვიტუზები) მოფარება, მალვით დგომა.

Ⴀმოფხურა – ნახე აღმოფხურა.

Ⴀმოქოლვა – (ამოვქოლავ) ქვით ამოშენება.

Ⴀმოღება – (ამოვიღებ) აღმოხმა, შთადებულის ამოზიდვა.

Ⴀმოშენება – {ნახე აშენება}

Ⴀმოცოხნა – იხილე აღმოცოხნა.

Ⴀმოძრობა – (ამოვაძრობ) ამოწევით ამოღება, ამოგლეჯა.

Ⴀმოწევა – {ნახე Ⴀწევა}

Ⴀმოჭრა – (ამოვსჭრი) ამოკვეთა, ამოთლა.

Ⴀმოჭურეთა – (ამოვსჭურეთ) ამოჭრა ხეთა საჭურეთლითა.

Ⴀმოხუნეშა – (ამოვიხუნეშ) ამოკუნესა, ამოიხრვა დიდის სულის კვეთით.

Ⴀმპარტავანება – ზუაობა, თჳსება ამპარტავანისა, (ვამპარტავნობ).

Ⴀმპარტავანი – დიდების მნდომი, სწავლის მოთაკილე და უმსგავსოდ გულმაღალი.

[Ⴀმპიწი – ლათ. ambitiosus {ambitio – კანდიდატების გარშემო ტრიალი, ანუ წრეში სიარული თავის მოწონების მიზნით}].