Ⴕართული ლექსიკონი. Ⴒექსტის ადაპტაცია თანამედროვე მკითხველისათვის – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - страница 3
Ⴀმბა – ნახე Ⴀბბა.
Ⴀმბავი – იხილე ჰამბავი; ამბარი, ამბრა სუნნელი, იხილე Ⴠამბარი.
Ⴀმბარი – საფქვილე ზანდუკი, ანუ სახლი, ბეღელი პურის შესანახავი.
Ⴀმბარდარი,ამბარდანი – მუჯირი, მნე საამბარდნოსი.
Ⴀმბარჩა – ფარღული, მანიაკი.
Ⴀმბიონი,ამბონი – მაღალი ადგილი საკურთხევლის წინ გინა სამქადაგებელო და საფსალმუნე (Ⴀღსავალთან ნახე).
Ⴀმბორი – სულიერი მოკითხუა და შემთხვევა.
Ⴀმბორება – (ვუამბორებ, ვეამბორები, ამბორს ვუყოფ) მიახლებით შემთხვევა.
Ⴀმბოხი – დაუწმენდელი მაჭარი (ნახე Ⴖვინოსთან) // შფოთი, არეულობა, ამბოხება.
Ⴀმება,დაამება – (ვაამებ, დავაამებ) სიამოვნების მიცემა // (მიამების) მხიარულების მიღება // სატკივრის დაამება, მოკლება.
Ⴀმეთჳსტო – თუალი პატიოსანი მიისფრო (ნახე Ⴑპეკალი).
Ⴀმიანტოს – კლდის ქუა ესოდენ ლბილი, რომელ დაისთვის ბაბმბასავით, ხოლო ნასთი ანუ ნაქსოვი მისი არ დაიწვის ცეცხლთა შინა.
Ⴀმიანური – ბადიანი ქისა, ჯუზდანი.
Ⴀმიერ – აქეთგან, ანუ გამოღმა.
Ⴀმიერდა იმიერ – აქეთ და იქით, ანუ გაღმა-გამოღმა.
Ⴀმიერითგან – ამ ჟამიდამ.
Ⴀმინ – ჭეშმარიტად, ნამდვილად.
Ⴀმინდი – კეთილშეზავებული ტაროსი მოსავალთათჳს, ანუ მოგზაურთა.
Ⴀმირ, ამირა, ამირი – არაბულად უმთავრესი, ანუ უხუცესი, {ამირ-ალ-ბაჰრ – ზღვათ უხუცესი}, იხმარების უფრორე რთულად სხუათა ლექსთა თანა შემდგომთა.
Ⴀმირახორი,ამილახვარი – ვზინდართ უხუცესი, მეჯინებეთ უხუცესი.
Ⴀმირბარი – სახლთ უხუცესი.
Ⴀმირეჯიბი – ეჯიბთუხუცესი.
Ⴀმირმუმლი – ხალიფა, Ⴁაღდადის ხემწიფე ძველთა მაჰმედიანთა.
Ⴀმირსპასალარი – უმთავრესი მხედართმძღუანი.
Ⴀმისთანა, მაგისთანა, იმისთანა – ითქმის სამთა პირთადმი, ხოლო ზოგად მისთანა (ნახე ლექსი ესე).
Ⴀმისთჳს,ამისგამო – კავშირი მიზეზობითი.
Ⴀმლაკი – ჭრელი ცხენი.
Ⴀმო – საამოვნო, სასიამოვნო, განსასვენებელი.
Ⴀმოდ – ნელად, სიამოვნით.
Ⴀმობრძანება – (ამობრძანდა) ასლვა მაღალთა გუამთა.
Ⴀმოგდება – (ამოვაგდებ) მაღლა ასროლა // ამოფხურა, აღსპობა.
Ⴀმოგება – (ამოვიგებ) იმერულად გამორთმევა წაღებულისა, ან პოვნა დაკარგულისა.
Ⴀმოგლეჯა – (ამოვჰგლეჯ) ამოძრობა ან ამოხევა.
Ⴀმოდგმა – (ამოვსდგამ) ქვეიდამ მაღლა დადგმა // ენის ამოდგმა (ამოვიდგამ) ითქმის ჩჳლთათჳს, ოდეს იწყებენ ლაპარაკსა.
Ⴀმოვარდნა – (ამოვარდება) ესე არს ვნებითი ზმნისა ამოგდება.
Ⴀმოვსება – (ამოვავსებ) ცარიელის ავსება პირამდინ // (აღმოვივსებ) წყლის ამოღება.
Ⴀმოზევა – {ნახე Ⴀზევა}.
Ⴀმოზიდვა – (ამოვზიდავ) ამოწევა, ამოყვანა, ანუ ამოტანა მრავალთა.
Ⴀმოთლა – (ამოვსთლი) ღრმად ამოჭრა რბილისა რისმე.
Ⴀმოთხრა – (ამოვსთხრი) ამოჭრა მიწაში ღრმად ორმოთა და მისთანათა // ამოჭურეთა ხისა რკინის იარაღით // გქანდაკება ხეთა და ქუათა ზედა ბეჭდისა, სახისა რისმე და სხ.
Ⴀმოკვეთა – (ამოჰვკვეთ) ამოთხრა, ამოჭრა // გაუქმება ცუდისა რისმე წესისა.
Ⴀმოკიჟუა – (ამოვიკიჟავ) ცალი თუალის მცირედ მოხუჭვა.
Ⴀმორეხვა – მეტად გაძღომა.
Ⴀმოსავარდნელი – ღირსი ამოფხურისა, დაკარგვისა.
Ⴀმოსკუნა – (გულს ამოვისკუნი) სლუკსლუკით ტირილი, ამოხვინჩვა გულისა.
Ⴀმოსლვა – (ამოვალ) მაღლად ასლვა.
Ⴀმოსრუტვა – (ამოვსრუტავ) ამოწოვნა ნოტიოსი ბაგით, მასრით, ტუმბოთი და სხ.
Ⴀმოტუზვა – (ამოვიტუზები) მოფარება, მალვით დგომა.
Ⴀმოფხურა – ნახე აღმოფხურა.
Ⴀმოქოლვა – (ამოვქოლავ) ქვით ამოშენება.
Ⴀმოღება – (ამოვიღებ) აღმოხმა, შთადებულის ამოზიდვა.
Ⴀმოშენება – {ნახე აშენება}
Ⴀმოცოხნა – იხილე აღმოცოხნა.
Ⴀმოძრობა – (ამოვაძრობ) ამოწევით ამოღება, ამოგლეჯა.
Ⴀმოწევა – {ნახე Ⴀწევა}
Ⴀმოჭრა – (ამოვსჭრი) ამოკვეთა, ამოთლა.
Ⴀმოჭურეთა – (ამოვსჭურეთ) ამოჭრა ხეთა საჭურეთლითა.
Ⴀმოხუნეშა – (ამოვიხუნეშ) ამოკუნესა, ამოიხრვა დიდის სულის კვეთით.
Ⴀმპარტავანება – ზუაობა, თჳსება ამპარტავანისა, (ვამპარტავნობ).
Ⴀმპარტავანი – დიდების მნდომი, სწავლის მოთაკილე და უმსგავსოდ გულმაღალი.
[Ⴀმპიწი – ლათ. ambitiosus {ambitio – კანდიდატების გარშემო ტრიალი, ანუ წრეში სიარული თავის მოწონების მიზნით}].