Ⴕართული ლექსიკონი. Ⴒექსტის ადაპტაცია თანამედროვე მკითხველისათვის – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - страница 9



Ⴀშიკი – აშუღი არაბულად ტრფიალი.

Ⴀშიკობა – აშუღობა ტრფიალება.

Ⴀშკარა – ცხადი, საანჯმნო.

Ⴀშკი – მავთული, მეტალთაგან გაწეული მკედი.

Ⴀშკმა – შკმობა (ვაშკმობ) (ნახე Ⴀღშმა).

Ⴀშლა – (ავშლი, ავიშლები) არევა ან მიმოფანტვა // (ავშლები) ითქმის სენთათჳს, ე.ი. მოუვლის.

Ⴀშლილობა – არეულობა, დახსნა ზავისა და ერთხმობისა.

Ⴀშრიალი – ქორის დასაჭერი ბადე თავსდასაცემი (ნახე Ⴁადესთან).

Ⴀშუპება – (აშუპდების) გასივება, დაჯირჯვება.

Ⴀჩაჩა – ოქოქა (ნახე Ⴄრქუანთან).

Ⴀჩემება – (ავიჩემებ) დაჟინებით გამოკიდება რისამე საკეთილოდ თუ საავოდ.

Ⴀჩრდილი – ჩრდილი.

Ⴀჩქარება – (ავაჩქარებ) დაშურება.

Ⴀჩხორვა – (ავსჩხორავ) ურიგოდ დაწყობა რისამე.

Ⴀცილება – (ავიცილებ, ავსცილდები) თანაწარხდომა.

Ⴀცმა – (ავაცვამ) აგება, ზედ ჩამოცმა.

Ⴀცორვება – (ავსცორდები) აბღოტება, შეღმა შეგლენა.

Ⴀცრა – (ავსცრი) გაცრა, აღცრა // (ავუცრი) დასერვა, აჭრა ყუავილისა.

Ⴀძრობა – (ავაძრობ) კანის გაძარცვა, გახდა, აყრა.

Ⴀწ,აწე – ახლა.

Ⴀწევა – (ავსწევ) მაღლა აზიდვა, [ავაწევ, ავაწივე, აღმა ძლივ ავალ].

Ⴀწინდელი – ახლანდელი, ამ ჟამისა.

Ⴀწურვა – (ავსწურავ) აკრეფა, მაღლა აწევა.

Ⴀჭარა – ეწოდება თემსა; აჭარული ბრინჯი, ასლი.

Ⴀჭიმი – ჭიმი, ან პირმონასკული თოკი ცხენის მოსაჭირები.

Ⴀჭინარი – ბარული ფეტვთ ჩამოსაკიდი.

Ⴀჭრა (ავსჭრი) – ათლა, ასერვა, ასკვეთა // (ავუჭრი) ყუავილის აცრა, // (ავიჭრები) საჩქაროდ მაღლა ასლვა // (აიჭრება) რძის აშრატება, ხაჭოდ შექმნა.

Ⴀხ! – შორისდებული სავაებო.

Ⴀხალგაზდა – ყმაწვილი, ანუ ცხოველი შეღერებული.

Ⴀხალთესლი – დიკა.

Ⴀხალი – აწინდელი, ამ ჟამისა.

Ⴀხალკჳრა – თომას კჳრიკე, აღდგომის სწორი.

Ⴀხალნერგი – ხე ახლად დარგული.

Ⴀხალწელიწადი – დასაბამი, ანუ პირველი დღე წელიწდისა.

Ⴀხატი – აღატი, აქატი.

Ⴀხდენა, ახდომა – (ახდების) აღსრულება.

Ⴀხედვა – (ავხედავ, ავიხედავ) მაღლა შეხედვა.

Ⴀხირება – (ავიხირებ) მიბრჯნა, დაჟინება წინდაუხედავად.

Ⴀხლა – ეხლა, აწ, ამ ჟამად.

Ⴀხლეჩა – (ავხლეჩ) აგლეჯა, აძრობა.

Ⴀხლო – ახლოს არა შორს.

Ⴀხლო-მახლო.

Ⴀხმა – Ⴀღხმა ნახე.

Ⴀხო – სახნავად გაკაფული ჭალა.

Ⴀხოვანი – ბრგე, ტანოვანი, ძლიერი, გულოვანი.

Ⴀხოვნება – გულოვნება, ძლიერება.

Ⴀხორი,ახური – ცხენთ ბაგა.

Ⴀხს – (მახს, გახს, ახს) ახლავს, ახლოს არს.

Ⴀხსნა – (ნახე Ⴀღსნა, Ⴀხსნილი) დაუბმელი.

Ⴀხტა – ცხენი აჯილღა, ანუ სახედარი მამალი, დედალს ეწოდება ხრდალი და ჭაკი (ნახე Ⴚხენთან).

Ⴀხტაპოტი – (ნახე Ⴀპოხტი) ლორი.

[Ⴀხური – ნახე Ⴀხორი]

Ⴀხურმაგი – თოფრა ხართ პირის შესაკრავი, რათა ძნა ვერ შესჭამონ.

Ⴀჯა – (ვიაჯი, ვეაჯი, ვეაჯები) ვედრება, ხვეწნა, თხოვნა // (ვუაჯებ) აჯის შესმენა, გავლენა, გაკითხვა.

Ⴀჯეჯი – აძეძი აბრეშუმის ნაძირალი, მელნის ჩლა.

Ⴀჯილღა – ახტა, ცხენის კურატი.

Ⴀჯიღა – ჩადრი, თერისტრო, ქალთ მოსაფარი თეთრი ზეწარი.

Ⴀჯიღოსანი – ჩადრიანი, ჩადრმოსხმული.

Ⴀჰა! – შორისდებული ჩვენებითი; აი, აგერ.

Ⴀჰა ესერა! – იგივე.

 – წინარე ასოსა რ ზოგჯერმე შეიცულების მ ანუ პ, ბრუდე – მრუდე, ბრჯა – მჯა, ბრპენი – პრპენი, ბრკე – პრკე, ბრტყელი – პრტყელი, ბრჭული – პრჭუალი, ბრწყალი – პრწყალი, ხოლო ზოგჯერ სრულიად დაიტევების ასო რ, ვითარ: ბრძანება – ბძანება, ბრჭე – ბჭე, ბრჭუალი – ბჭუალი, ბრდღვილი – ბდღვილი და სხ. Ⴉუალად ბ თჳნიერ ასოსაცა რ შეიცულების მ ანუ პ და ფ-ზედა, ვითარ: ბზინუარე – მზინუარე, მუწუკი იმერულად ბუზუკი, ბუწუკი, ბილწი – პილწი, ნაბერკალი – ნაპერწკალი, ებისტოლე – ებისტოლე, სეფიკვერი – სებისკვერი.

Ⴃა ზოგჯერ ბ დაერთვის ლექსთა თავსა, ვითა თქმულ არს მ-თჳს, დასაშვენებლად ანუ თჳნიერ საჭიროებისა, ვითარ ჟირი – ბჟირი, ჟუვილი – ბჟუვილი, დღვილი – ბდღვილი და ბრდღვილი.

Ⴁაასი – (ვბაასობ, ვებაასები) ბაასობა, ცილობა, პაექრობა, ლაპარაკში შებმა.

Ⴁაბა – ჩჩვილნი ესრეთ უხმობენ პურსა.

Ⴁაბაჭუა – ობობა დედაზარდლისა.

Ⴁაბილო – რქა ვაზთა და სხვათა ნერგთა, ანუ შიმალი.