Ол иһин бүгүн манна кэлэммин
Кинини кэриэстээн сөҥөн турдум.
Уран тыл аптаах маастара
Улуу Пушкин тыыннаах турар.
Тверской бульвар мастара
Дьикти кэрэлэр, ырыа курдуктар.
* * *
Бэҕэһээ улахан үөрэх дьиэтиттэн
Биир студены атаардыбыт
Саха сиригэр.
Москва, ийэ кэриэтэ,
Итиитик да атаарар эбит
Ииппит дьонун:
туох баар
Мөлүйүөн сырдык уоттарынан
Умнуллубаттык сандаарар,
Баҕарбыкка дылы
ол уол бу сырдыгы
Дууһатыгар иҥэрэн
илдьэригэр
Ол ыраах
Саха сиригэр.
Ол уол турда
уон этээс үрдүгэр
Улуу Москвалыын бырастыылаһа:
– Бырастыы, – диэтэ, – иитиллибит
биһигим… –
Киэн туттар долгуйбут куолаһынан,
Уруйдуур курдук, андаҕайар курдук.
Оттон Москва
алгыстаах сырдыгынан
Атаара хаалла
ол саханы.
ЛЕНИН ХАЙАТЫГАР
…Күн төрүүр көмүс хайата…
Саха олоҥхотуттан
Москваҕа Ленин хайатыгар тутуллар
Аан дойду бастыҥ үөрэҕин дьиэтигэр
Мин көрсүбүтүм бу дьиэни тутуһар
Кырдьаҕас маастары үлэ үгэнигэр.
Бу дьиэни тутуһар дьолломмутун туһунан
Миэхэ кэпсээбитэ кырдьаҕас маастар:
– Тутабыт, – диэбитэ, – партия ыйыытынан!
Киэн туттуу баара кини куолаһыгар.
– Манна дуо, доҕоор? Атом араас диэн кыра.
Манна иккис күнү төрөтүөхтэрэ,
Эн дойдуҥ дьыбар-чысхаан, муус кырыа,
Тымныы айылҕатын ириэриэхтэрэ.
Манна кэлэн дьоллоохтук үөрэниэхтэрэ
Эн хара харахтаах ыччаттарыҥ.
Күнү төрөтөргө, айылҕаны кыайан,
Муустаах муора мууһун ириэрэргэ.
Кэлэр үйэлэр кэскиллэрин тэрийэ,
Кини турара кирпииччэ быыһыгар,
Үрүҥ бытык быыһынан мичилийэ,
Күөх хараҕа эдэрдии чаҕылыйа.
Москваҕа Ленин хайатыгар тутуллар
Улахан университекка тураммын,
Өйдүү түстүм
Саха норуотун номоҕор ахтыллар
Күн төрүүр көмүс хайатын.
* * *
Бухара эмирэ аатыран
Олорбут дыбарыас дьиэтигэр:
– Табаарыс, биһиэхэ таарыйан,
Сөрүүкээн, тохтоон аас, – диэтилэр
Ол эмир сөрүүкүүр сиригэр.
Кэлтэгэй ыйдары бысталаан
Киэргэппит хосторун аайытын,
Гаремҥа көрбүтүм баай талаан
Уус-уран илиитин айыытын:
Илиҥҥи истиэнэ ойуутун.
Ол ыйдар бүтүннүү көмүстэр,
Үксүн да илиҥҥи сибэкки…
Ол онно уруйдуу көрүстэ
Саханы сынньанар эбэҥки,
Грузин, белорус, кореянка.
Баттанан олорбут хараҥа
Уон омук дьолломмут дьонноро
Көмүһү ыһыахтыыр фонтаҥҥа,
Күлүккэ сөрүүкээн олорон,
Туойбуппут дойдубут туһунан.
Мин дьиэбэр хойутаан барабын.
Бу үөрүү өрөгөй үөһүгэр
Кэм-кэрдии ааһарын умнаҕын:
Кавказка уу нуурал киэһэлэр
Сөрүүннэр, этиэхтэн кэрэлэр.
Бухара эмирэ аатыран
Олорбут дыбарыас дьиэтигэр
Саханы атастыы атааран,
Уон омук маанытын сиэринэн,
Уруйдуу, ыҥыра истилэр.
ЛЕРМОНТОВ ОЧУОһА
Дьон булан ааттыыллар:
Биир тылга дириҥ суолтаны,
Бүтүн хартыынаны биэрэри сатыыллар.
Көр бу очуос аарыманы:
Ама суох диэҥ дуо поэты санатар
Туох эрэ үрдүк, туох эрэ дириҥ?!
Халлааҥҥа харбаһар,
Халлаанныын хатыһар
Модун күүс баар буолбаат
Бу турар таас бухатыырга?!
РИЦА КҮӨЛГЭ
Кырдьаҕас Кавказ хаардаах арҕаһыгар,
Сир дьикти муннугар ытынным.
Бу күөл сүрэҕи сөрүүкэтэр
Тымныы салгынынан тыынным,
Дьэҥкир ыраас уутунан сууннум.
Бу ырайы, бу күөлү Рица диэн
Кыыс нарын аатынан ааттаабыттар
Уонна ол кыыс уобараһа өлбөтүн диэн
Норуот номоҕо, ырыа оҥорбуттар.
Рица кимин, кини мөссүөнүн
Үйэлэр саба халыйбыттар…
Ол эрээри бу күөлгэ көрөбүн
Кини бу хайалары сырдатар
Кэрэ бэйэтин, хаарыан хараҕын,
Бу күөллээҕэр дириҥ, бу халлааннааҕар үрдүк
Кини өлбөт үйэлээх тапталын
Эдэр сүрэхпинэн таайабын.
* * *
Кэпсээ, кэпсээ, мин саҥа доҕорум,
Таптыыр дойдуҥ – Грузия туһунан.
Эн тылгын барытын билбэт да буолуум,
Син биир сэҥээрэн, истэн олоруом.
Таас үрэх дохсун күүрээнин тыаһа,
Соловей тойуга, хайа тыала,
Кыыс ырыата ардыгар дуорайар –
Барытын истэбин эн куоласкар.
