Дойду ахтылҕана - страница 8



Ыанньыксыт кыратык долгуйар…
Ыанньыксыт айаҥҥа хомунар.
Дьонноро кинини таллылар,
– Депутат буол, оҕобут, – диэтилэр.
Дьокуускай куоракка атаара,
Дьонноро бүтүннүү кэллилэр.
Дьүөгэлэр, ыанньыксыт кыргыттар,
Кинини тулалыы көтөллөр,
Доҕоттор, сылгыһыт уолаттар,
Долгуйа сэмэйдик көрөллөр.
Алаапый эмээхсин алаадьы,
Ас астаан, ыһык диэн аҕалла.
Доропуун «быһытын былаанын»
Туруорсан көрөөр диэн туттарда.
– Оҕобут, этэҥҥэ сырыт, – диэн
Охоноос оҕонньор сүбэлиир:
– Бар дьонуҥ баҕатын билэҕин,
Барытын мунньахха кэпсээр, – диир.
Намыйаан, кыыһынан киэмсийэ,
Наҕыллык, намыыннык мичээрдиир:
– Намчы да сарыннаах киһиэхэ
Үлэхпит үгүһүн баҕас, – диир.
Долгууса сыарҕалаах дьоруолар
Дьоруонан түһэрэн бардылар.
Депутат бэйэтэ салайар,
Депутат кыратык долгуйар.
Өйүгэр үгүс да былааннар,
Сүүс киһи сүбэтэ түмүллэр…
Дьэргэһэ, тэлимнии хааллылар
Тэтиҥнэр, чэпчэки тэтиҥнэр.
ТУУНДАРАҕА
Тугу да тулуппат
муҥутуур буурҕа
Туундара ньуурун
сууйар,
ыраастыыр.
Тыынар тыыннаах
тыын былдьаһыгар куотар,
Ханна эмэ
хаспаҕы булан саһар.
Силлиэлээх туундара оҕолоро бэл
Кылбары маҥан кырсалар кирийбиттэр…
Буурҕаһыт курдук,
буурҕаны быыһынан
Арай ыт көлөлөр
харбаһан истилэр.
Хоһуун айаҥҥа
кинилэри ким ыытта?
Ханна сүүрдүлэр
бу айылаах?
Буурҕаҕа муммакка
ыт көлөлөр
Тиийиэхтэрэ дуо
ол аналлаах,
Кумах куйаарга чокуур тооромоһо
Сүтэрин курдук,
киэҥ туундараҕа
Соҕотох турар тордох ураһаҕа?!
Ким,
ханнык хоодуот сүрэхтээх
Хоһуун хотойдуу айаҥҥа турда?
Кини бу туох
модун күрэхтээх
Тугу эккирэттэ,
туохха дьулуста?
Түргэн сыарҕаҕа бухатыыр буолбатах,
Ыттары тиэтэтэр
кыыс оҕо саҥата.
Намчы бэйэлээх,
наҕыл быһыылаах
Доктор иһэр,
Мария Ивановна,
Нуучча кыыһын талыы нарына.
Кини Москваҕа үөскээбитэ,
Москваҕа үөрэҕин бүтэрбитэ.
Кини
Саха сиригэр кэлэн
Бухатыырдар айаннарын айаннаата,
Сахалары кытары кэргэнниһэн,
Сахалыы саҥарда,
сахалыы ыллаата.
Норуот тапталынан кынаттанан,
Норуот ытыктабылынан күүс салҕанан,
Куттаммат буолла кини буурҕаттан,
Аартыга суох
туундара айаныттан.
Кинини көрсөллөр уһун суолугар
Булчуттар,
табаһыттар,
балыксыттар.
– Табаарыс! – диэн үөрэ тоһуйаллар,
– Уйбаанабына! – диэн ытыктаан
ыҥыраллар.
Ханна эрэ ыраах,
үрэх баһыгар,
Булчут оҕото ыараханнык ыалдьыбыт.
Онно Уйбаанабынаны ыҥырбыттар.
– Абырыа, – дииллэр, – Уйбаанабынабыт!
Тугу да тулуппат муҥутуур буурҕа
Туундара ньуурун
сууйар,
ыраастыыр…
Оҕону быыһаары
Москва кыыһа
Буурҕаны быыһынан
эрдээхтик айанныыр.
СААС
Көмүс сардаҥам түһэн сатыылаата
Сөрүүнүнэн тыынар ийэ буорбар,
Саҥа тыллар ачам салаата
Хамсыы-хамсыы үүнэн барар.
Этиҥ тыаһынан эҥсэн таҕыстылар
Өҥ сонуоктарбар трактордар,
Харыларын ньыппарынан, эдэр дьоннор
Сааһы көрсүһэ салайдылар.
Саһыл сыһыыларга сайаҕас тыаллыын
Сааскы ыһыым күрэҕэ турда,
Күннээх халлааҥҥа үгүс да чыычаах ыллыыр,
Үтүө да күн үүннэ мин дойдубар!
ЫАМ
Үрдүк түннүктээх титииккэ
Ынахтар кэбиннилэр,
Ыан бүтүөххэ тиийбэккэ,
Ньирэйдэр мөҕүстүлэр.
Ньирэй ымсыырбыт хараҕар
Ийэтин минньигэс үүтэ
Ойуулаах ыаҕайа айаҕар
Көнньүнэн күүгэннии сүүрдэ.
Имигэс-имигэстик имитэн,
Наҕыл-наҕыллык тардыалаан,
Ыанньыксыт үөрүйэх илиитэ
Ыаммытынан хойуу үүтүнэн
Ыаҕас-ыаҕаһы толордо.
Араҕас илгэнэн туолан
Турдулар оһуордаах ыаҕастар,
Ыллаан барда аныгы тылынан
Быйаҥ туһунан сэппэрээтэр.
Үчүгэйиэн саппыйа саадьаҕай
Ньирэй тигиилээн ойоро
Ырыа аргыстаах кыргыттардаах
Баай колхоз сайылыгар.
АТ СҮҮРҮҮТЭ
(1948 с. күһүҥҥү сүүрдүү)
Тыһыынчанан одуулуур,
Айманар дьон хараҕар
Саһыл кэрэ, дьаҕыл буулуур
Ат сылгы мөхсө турар.
Ол ат үгүс сүүрдүүгэ
Улуус-улуус ааттаахтарын