Дьулаан чуумпу - страница 2
Бүргэс бүгүн тэһийбэт күнэ үүммүт. Ыксыыр да ыксыыр, бу күнүнэн барыта бүтүөхтүү тилигирии мөхсөр. Үлэ буоллар бүтүөҕүнээҕэр эбиллэн иһэр курдук. Ол үчүгэй. Күүстээх үлэ эмп кэриэтэ. Үлэлээбитиҥ көстөр уонна бэйэ туһугар ким хамныа суоҕай. Арыый эрдэттэн итинник дьаһаммыта буоллар, ыраатыа эбит. Хотунан-соҕуруунан уччуйа сылдьыбатаҕа буоллар. Омук сиригэр барыах киһи бу хотон хонтуораланан, сибиинньэ баайданан олордоҕо. Онтуттан кэмсиммэт. Киһи иилэн ылбат дьарыгынааҕар бу улахан өйү-үөрүйэҕи эрэйбэт үлэ ордук курдук. Дьон тэҥэ олорорун ордорон бу сылдьар. Дойдутун дьоно кинини син биир өрө туппаттар. Уон да сэртипикээти илдьэ кэлбитэ буоллар, ээ, ити били Бүргэс сылдьар диэ этилэр. Кырата-бүрэтэ биирин үксүн мэһэй буолар. Аан дойду ааттаахтара билинэллэрин туоһулуур кумааҕытын сибиинньэлэригэр өҥнүө дуо, сытыахтаах сиригэр сыттаҕа. Хам-түм онтун ороон ылан, арааһы тиһэ саныыр. Онтон эмиэ дьон тэҥинэн олоҕор төннөөхтүүр. Киһиттэн ураты буолар биир эрэй. Сибиинньэнэн эргинэн аһыыр-таҥнар дэммит киһи диир.
Сибиинньэ диэн бэрт кыыл ээ. Аһатардаах эрэ буолларгын, төбөҥ атыҥҥа ыалдьыбат. Кыһынын-сайынын биир дьарык. Оттоон эҥин буһа-хата сылдьыбаккын. Соҕотох киһи төһөнү оттоон эбиэй. Уонна илиинэн оттоон ырааппаккын. Тиэхиньикэтэ суоҕа тыаҕа эрэй.
Күн ахсын биир дьарык. Үчүгэй дии. Туох да эйигин аалбат. Оттон санааны тэһиинниэххэ да син. Санаа да дьарыгы батыһар. Сибиинньэ иитээччигэ аан дойду аата-ахсаана суох кистэлэҥнэрэ туохха наадалаахтарый? Бүргэс бэркэ дьаһаммыппын диэн бэйэтин хайҕанартан ордубат. Итинник дьылҕа суолун бутуйуохха сөп эбит. Чуо кини аан дойду алдьархайыгар тоҕо бүө буолуохтааҕый? Хас киһи кыһалҕатын бэйэтин нөҥүө аһардаҕына олоҕо олох буолбат. Кини киһилии, ол аата көннөрү, олоруон баҕарар. Онто син сатанар курдук дии.
Дьиэтигэр тиийэн эрэрэ. Агаша утуйа сытара. Илдьэ барыахтаах халаабыһа, хата, бэлэм буола охсубут этэ. Саҥа олоҕу саҕалыы барааччы киэнэ диэтэххэ киһи мыыныах. Мөҕүллүбэт киһи буоллум диэн күлүгэр имнэниэх Влас, бу сырыыга санаата оонньоото. Кыыһын саатар сыллаан уһугуннара сыста. Онтон кэргэнин хоонньугар тыаһа суох киирэн сытта. Бүттэхпит ол. Кэргэннии буолар иэс икки өттүттэн төлөммөтө, биир минньигэс түгэни ыһыктаан ыыппатылар. Айаҕын булунуо ээ диэтэхтэрэ дуу. Влас булан сылдьыаҕа, кини курдуктарга дьахтар онно да көстүөҕэ. Эс, хайдах эрэ… Биир хобдох түүн көстүбэт эргиирин иһигэр биирдэ ньимис гынан хаалла.
Оттон Халадьыастар сыппыттара ыраатта да, иккиэн кыайан утуйбакка бэрт өр эрэйдэннилэр. Били уолаттар ханна дьөлө түһэн хааллахтара буолла? Һуура сир-сир аайы эрийэн сураһа сатаабыта да, туох да киһи иилэн ылыаҕын истэн абырамматаҕа. Дэриэбинэ да кыра. Кыра тыас баарын ким эмэ истибит буолан иһээччи. Биэнсийэ, хамнас кэлиитэ, арай, аҕыс айдааннанааччы. Биирдэ эмит сыбаайба туох эрэ содулланааччы. Кыралаан сууйуу-сотуу да биллибитэ эрэ баар буолааччы. Ханна уччуйдахтарай, тугу буллахтарай? Хайа эрэ дьахтарга аараатылар диэҕи, иккиэн сиэтиспитинэн тиийбэтилэр ини. Бу диэки оннук дьэллэм кэм эдэрчи соччо суоҕун курдук. Киһи билбэтинэн син сылдьара сылдьар. Кинилэр уолаттара сайын бэйдиэлээччилэр. Үөрэхтэн эҥин кэлбит кыргыттары батыһан атын нэһилиэккэ кытта тиийэн хаалааччылар. Бу диэки дэриэбинэлэр чугас-чугас тураллар. Соруктаах ойутан тиийэр кыахтаах. Атынан күтүөттүү астаран тиийдэхтэрэй.
Халадьыастар ити курдук саҥата суох биири саныы, бииртэн биир суолу бэрэлээн көрө сыттылар. Түүн да уһун.