– Тэлэбииһэр көрөн да диэн. Сайын барыта повтор. Сонуннарга барыта биир. Хаһан эмит терракт оҕото буолар. Террористарыҥ да сайын сынньаналлар.
– Арай манна туох эрэ буоллун, ээ? Мочиловка эҥин? – Дьаллай бэрди ыраланан эрэрдии дьэ сэгэйдэ.
– Ээ, хантан. Доо, били Күтэр Киргиэлэй окко дьону наймылаһар үһү дии. Иһэ-бата сатаан онно оту-маһы сирэйдэнэн сылдьыахха буоллаҕа дии. Харчыга кэпсэтиэххэ. Арыгылааһын бүгүҥҥүнэн эрэ бүппэт, – Кумааҕы Куоста дьаһахтаах муҥутаан.
– Ол Күтэр күтүр, кэрээнэ дэлэ дуо, эйиэхэ дуоннааҕы дук гынан эбиэ диэтэҕиҥ дуу. Аҕыйах күн оттон сордонон көрүөхпүт буоллаҕа. Уонна Yчүгэй Уолу эмиэ кыттыһыннарыахха баара, – туустары-хоруоллары кытары били турсубут, Yүлүйэ сөбүлүү көрбүт уола ааттыын итинник эбит.
– Оннук, оннук. Уонна аҕабыттан аманааттаан массыына ылыам. П… көрүлүөхпүт, – уолаттар өссө син өр Күтэр күүлэйин туһунан сүбэлэспитэ буоллулар.
Эдэрдэргэ бэрт да бэрт. Баттатыы да суох, дөйбүттэрин тыгыллыбыкка холууллар. Оттон Мэнээк Микиитэ бу турар дал дьиэтигэр кыайан тиийиминэ аара, ыал отугар хороон хастан киирэн онно быстарда.
Халдьаайыны хамсатыах халыан күүстэр хантан эрэ халыйан кэллилэр дуу, хайдах дуу… Ол да буоллар, ааһар ааста. Инньэ түүн үөһүгэр бөһүөлэк, дьэ, ньим барда.
-7-
Тыа ыала эрдэ турар. Баай суоҕар баайынан аатырдар Күтэр Киргиэлэйдэрэ ким-хайа иннинэ туран сүөһүтүгэр таҕыста. Хоруоҥка хараҕынан туһаныах айылааҕы таба көрөн, онтун мунньан-тараан, үлүннэрэн баай төрдө гыммытын дьон бырастыы гынымына, Күтэр диэн күлэн ааттаатахтара. Кини баайа диэн ынаҕа, сылгыта эрэ ини. Күтэр «һайдыырыттан» халдьаайылар сарсыардалара саҕаланна. Сандал суоҕар, дьэ, көҥүл айбардыахха сөп. Тоҕо суоҕар – утуйан оҥторо сыттаҕына.
Күтэргэ холоотоххо Момуойга туох түбүгэ кэлиэй – биир ынах баһа биллэр, утуйа да сытыахха баара. Киһиҥ куруук эрдэ турар уонна онтуттан кыйыттан мөҥүттүбүтүнэн барар. Хара сарсыардаттан баһын иһэ бар саҥа.
– Сэттэ да буола илик. Айыы-айа, – тэллэй сэлээппэ олбуор үрдүнэн үүннэҕэ ол. – Күннэнэн кылбайбыт дуу. Төһө өр күннэнэр эбит, самыыр түһэр ини.
Күн ахсын Момуой халлааны кытта аахсар. Тэҥнээҕин курдук көҥүл үөҕэр, арыт муҥатыйар. Арай, көрдөһөрө көстүбэт. Тугу көрдөһүөй – кини баҕарара, сэҥээрэрэ диэн суох иниэ. Баар да буоллаҕына, Момуой хараҕын туох бэйэлээҕинэн толоруоҥуй.
Эрдэ туран тугу эрэ гынан туругуруон оннугар ити таах турар. Кини киһи бэйэтэ бэйэтиттэн хал буолбат. Дьон суоҕар бэйэтигэр бэйэтэ муҥатыйар.
– Ээ, от үлэтин дьурхаана аны саҕаланыа. Эрэйэ бөҕөнү көрүллүө эмиэ. Бу ырааҕа, суола куһаҕана. Эбиитин ардах букатын алдьаттаҕа. Өлүөххэ диэри үлэлэнэрэ буолуо. Yлэлээтэ диэхтэрэ суоҕа.
Момуой киһи буолан ыттаах ээ. Ыппыт да ыттан ураты ыт. Кими да үрэн энчирээбэт. Кыра оҕолорго эрэ кыырт курдук түһэр. Өссө кууһан туран үчүгэй аҕайдык кимиҥнээн кыһытар. Мурукуну көрөр эрэ. Мас аттыгар уһун күнү быһа онтун манаан баран олорор. Ырыгана диибин диэн – уҥуох да тирии. Эрдэһит иччитин эргэлээх хараҕынан эйэҕэс баҕайытык көрөн баран олордо. Аһаабатаҕа хас да хонно. Момуойуҥ бэйэлээх бэйэтиттэн тугу ордорон ыты аһатыай. Ыта өлүө дуо, иччитин хойуутунан үссэнэр. Бэрт минньигэстик лабыйар. Убуорунай эҥин диэн биһиги киһибитигэр мэлигир. Дьиэ күлүгэр хастыбыт дьааматын дуомугар тахсан киирэр. Онто тута туһаҕа барар. Киһитэ инньэ гымматаҕа хас да хонон ыта иэдэйдэ.
– Букатын тот курдукпун, – дьиэтигэр киирэн аһыы олорон.
