– Дьиҥнээх Момуой! – Биир дьахтар уҥан таттас гынан хаалар.
Сабыстыбыт хаас, уоран көрөр күтэр харах, онон-манан быкпыт бытык дуома, сирбит курдук силлэччи туттубут дьэс сирэй – дьиҥнээх сибэтиэй.
– Сибээт! Сибээт! – Аны биир акаары тиэрэ баран түһэр.
Ыраах Дьааҥыга Киһилээх хайатыгар сылдьан Момуой алҕас манаах аатырбыта. Омук туруустара сүрэхтээн тураллар. Сэнсээссийэнэн иитиллэр бириэссэ иилэ хабан ылан, куһаҕан оҕонньору дьоруой оҥоро охсубута. Кини сыҥалаан дьон манаах да манаах диэн иирэн хаалбыттара. “Эн эрэ, эн” диэн хантайан көрөр халлааныттан сипсийэргэ дылылара да, ини гын, маны гын диэн дьаһайбыттара суоҕа. Бэйэтэ билэринэн дьаабырар. Мэнээк да киһини мэнэритиэх курдуктар. Сүгүн сырытыннарар аат диэн суох. Ыххайаллара дэлэ дуо. Туох эрэ туспалааҕын бэйэтэ да билбэт дуу?
Эт кутуруга, Дьайата, кэнниттэн батыһан иһэр.
– Момоем дууруно! – Эмискэ тэһэ бардаҕа үһү.
Уҥан таттайбыт тура эккирээтэ. Атыттар аны тэлгэннилэр.
– Момоем диэтэ, дууруно диэтэ, – аҥаланы арыаллааччыбыт бэйэтэ эмиэ аар акаары эбит дуу дииһиктэр.
Ким диэҕэй – бары дөйөн хаалбыттар.
– Эти кырбаһынан сиир сахха… – Бырапабыадынньык саҕа сананан Момуой саҕалыыр.
– Былыргы быдан дьылларга… – Дьайа талбытынан тылбаастыыр.
– Миэхэ тиксэрэ диэн моой, иҥиир, быччыҥ, тараһа этэ, – уонна улуу тойон сүрдээх баҕайытык көрөн кэбиһэр.
– Кини дьиҥнээх муучаньык, – Дьайа да хаалсыбат.
– Бөх таһаарыыта, уу тоҕуута – барыта мин үрдүбүнэн. Эрэй бөҕөнү көрүллүбүтэ, – киһилэрэ ытамньыйыахча.
– Эргиччи эрэй, төгүрүччү түрүлүөн эбитэ үһү.
Эн тугу да туой барытын ылыныах курдуктар. Ити балыыҥкаттан тугу иилэ хабан ылан куоһурдаах куолуну айан таһаарыахха сөбүй? Баччааҥҥа диэри кэнсиэрбэлэнэн кэлбит өйүн үлэлэттэҕинэ сатанар. Дьайаттан дьайыыны күүтэллэр. Дьардьамата баар – “эргиччи эрэй”, “таах сибиэ”, “олорон да диэн”. Ону кураанах куолунан эттээн-сииннээн биэрдиҥ да бүтүүкэтэ. “Мэнтэлитиэт”, “мирэбэсириэнньэ” диэн курдук ылбычча өйдөммөт улаҕалаах тылларынан өссө тумалаа. Аатын бул. Бээ, бээ… “Бырагырыаһы бырачыастааһын” диэтэххэ букатын “бирэкирээсинэ”. Үөрэх үксэ “үһү” үктэллээх, “бадаҕа” баттыктаах. Кураанах куолута куйаар. Үрүмэтэ, биирэ эмэтэ туһаҕа тахсар эрэ, суох эрэ.
– Амтаннааах аһы амсайбатах ыраатта. Оҥоһуу ас туох аанньа буолуой. Саатар отонноон сиир баҕалаах, – Момуой муҥатыйыыта ырааппыт.
Дьайа санаатыгар аралдьыйан эбээһинэһин таһыччы умнубут.
– Айылҕабыт айгыраата, аһыыр аспыт аҕыйаата диир. Сайдабыт диэммит самнаары гынныбыт, – Дьайа түбэһиэх тыллаһар. – Ылар эрэ айдааныгар сылдьабыт, ырааҕы көрөр аат диэн суох. Бүгүҥҥүнэн бүтэбит, билиҥҥинэн муҥурданабыт. Сирдээҕи олох бүтэһик эргииригэр эргийсэрдии эһэр эрэ “дьурхааныгар” сылдьабыт.
Кутуруксуппут куолуһута да кыайда. Дьиҥнээх Момуой баһын иһинээҕи бар саҥатыттан дөйүөрэн моһуогураары гынна.
– Мин аатым Дьайа диэн. Момуой тыыннаах тылын дьоҥҥо тиэрдэр мииссийэлээхпин. Ол эрэ буолбатах, Момуой дойҕ… үөрэҕэр олоҕуран улахан үлэни суруйа сылдьабын. Момойуусум диэн бу сыалай ноуука, туспа бөлөсүөпүйэ, олох олоруу оскуолата. Бу хайысха дьон өйүгэр-санаатыгар өрөбөлүүссүйэни оҥоруо диэн биир бэйэм эрэнэбин, – саҥа айыллыбыт араатар итиэннэ ытыс тыаһа өрө хабылла түһэрин кэтэһэн турбахтыы түһэн баран, тылын түмүктүүрүгэр тиийдэ. – Улуу Момуой уоһунан үрдүк күүстэр үлүгүнэйэллэр. Туругурдун тула бииртэн туора турбуттар “турууктара”, сирдээҕи сибилиҥҥитин сирбиттэр сирдьиттэрэ сирбит курдук силлэччи туттубут Морк… өрүү молодуой Момуой! Момуой баара, баар уонна баар да буолуо!
