Дойду ахтылҕана - страница 2



Имик-самык буолуута,
Остуоруйа түмүктэнэн
Уу чуумпу уйгууруута.
Дьиэҕэ киирэн мин иттиэм
Күөдьүппүт көмүлүөкпэр
Уонна нуктуу нухарыйыам
Уотум сылаас сыламар.
Оччоҕо түүлбэр охсуллуо
Сырдык уоттаах мин хоһум,
Онно тэтэрээт көннөрө
Олороро буолуо доҕорум.
Көннөр, көннөр, доҕорукуом,
Көтүтүмэ алҕаһы.
Олоххо сыыһа хардыылаабат
Дьон буоллуннар оҕолоруҥ.
КИЭҺЭ ТЫАҔА
Сииктээх киэһэ хааман истим
Чараҥ тыаны тэлэн,
Оһуор анньан илим-ситим
Ыйтан сырдык түһэр.
Онно алаас. Дьонум-сэргэм
Оонньоон-күлэн эрэр…
Сардаҥарар сырдык имим
Тиийиэм үүнэр кэмэр.
Ыйдаҥаҕа хахыйахтар,
Улааппыкка дылы,
Нуктуу, чуумпу налыйбыттар,
Мөһүүрэнэн сырдыы.
Уолбат наҕыл үрүйэлэр,
Уулбут көмүс уунан
Толбоннурар көлүччэбэр
Тохтообокко устуҥ!
Сииктээх киэһэ хааман истим
Хатыҥ чараҥ устун,
Сардаҥарар көмүс имим,
Инним – күрэх дьонум.
БЭЭҺЭЭ КУЛУУП ДЬИЭТИГЭР
(Кыыс ырыата)
Бээһээ кулууп дьиэтигэр
Биэс уол кэлэн тохтообут,
Бэһиэн эдэр инженердэр,
Бэһиэн эрэт бөтөстөр.
Оо, тэҥнээх да доҕоттор,
Оо, үчүгэй да уолаттар.
Көмүһү, чоҕу булар
Күрэхтээх дьон үһүлэр:
– Иччитэх Сиинэ сиһин
Иччилиэхпит дэһэллэр.
Уой, үксү да кэпсииллэр,
Оо, өйдөөх да уолаттар.
Бүгүн кулууп таһыгар
Бэһиэн тахсан туойдулар,
Оҕолору мунньаннар,
Оһуохайдаан тэйдилэр.
Уой, кэрэтик да ыллыыллар,
Уо, көрдөөх да уолаттар.
– Хайыахпытый, дьүөгэлээр,
Хайалар көһүтэллэр.
Сарсын эрдэ барабыт,
Саныыр буолуҥ, – дэстилэр.
Уо, кирдик да эрэттэр,
Оо, тохтуу да түспэттэр.
ЭЙИГИН УТУТА-УТУТА
Данилова Верочкаҕа
Эйигин утута-утута,
Биэличчээ, мин ырыа ыллаатым.
Кэм түргэн хардыынан ааһыыта
Эн, сэмэй кыыс оҕо, улаатыаҥ.
Сиинэҕэ, Куорунай сиригэр,
Ньоҕодьук диэн улуу күөл баара,
Ол эбэ соҕуруу өттүгэр
Турар ээ эн эһэҥ ампаара.
Ол ампаар аттыгар бэрт былыр
Баар этэ куһаҕан балаҕан,
Ол онно үрүҥ күн сырдыгар
Кэлбиттэр аҕалаах абаҕаҥ.
Биһиги, үлэнэн суол солоон,
Олох киэҥ аартыгын булбуппут,
Олох киэҥ буоругар үлэнэн
Үрдүк дьол үөрүүтүн билбиппит.
Билигин омуктар баайдара,
Аатамы арааран бараннар,
Өһүөннээх өйдөрүн ситээри,
Айдааран, арбанан эрэллэр.
Эн дьоҥҥун кыа хааҥҥа умсаран,
Эйигин эн бэйэҥ дойдугар
Дьоло суох кулут кыыс оҥостон
Байары түүл гынан түһүүллэр.
Биһиги: нууччалар, сахалар,
Хаһаактар – уон араас омуктар,
Биһиги, советскай норуоттар,
Бу сири бас билэн үүммүттэр,
Аан дойду дьолуттан көҥүлү,
Көҥүллүк үлэлиир үөрүүнү
Туохтан да үрдүктүк туппуттар,
Тобуктаан туруохпут кэриэтэ
Охсуһан умсуохпут. Охсуһан
Эн көҥүл олоххун айыахпыт.
Биһиги муҥура суох күүспүт –
Муҥура суох сырдык итэҕэл,
Дьон аймах түүнэ суох олоҕун
Бу буорга олохтуур итэҕэл,
Ол иһин биһиги ырыабыт
Ыҥырар саҥаттан саҥаҕа.
Итэҕэй – туолуоҕа ырабыт,
Мин сиэним, эн ону көрүөҕүҥ.
Эйигин утута-утута,
Биэличчээ, бу ырыа ыллаатым,
Ырыабар мин илэ көрөбүн
Эн үйэҥ алаарар халлаанын.
БОБО ТУТАР ОҔОННЬОР
1
Тоҕус уоннаах толунньаҥ
Токуйбутун көрүмэҥ:
Иҥиирдэрэ эрчимнээх,
Сындааһына сыралаах –
Ахсым болгуо быччыҥа
Ахсаабатах дэһэллэр.
«Алтан туура» хотуура
Айаннаатар эрэ дуо,
Дэмэ-хомо суох кэмнээх
Дэһээтинэ диэн кэбис.
Хотуур сыылба да буоллар
Ходуһаны хоротор,
Хоннохторо суойуулаах,
Хотоойулаах сырыылаах.
Ардайдаппат да эрэн,
Арсыын ылыы үрдүгэр
Үстүү бөссүөк кэриҥин
Өҕүрүтэр дэһэллэр.
Хамыырдаахтан хаалсыбат,
Хоннохтооххо куоттарбат,
Боччум илии муҥунан
Бобо тутар оҕонньор!
2
Бодьойбутун көрөҥҥүт
Бокоойуга ааҕымаҥ:
Алта салаа муостардаах
Атаралыыр тайах кыыл
Аҥаарытар айаҥҥа
Ааһан баарта суох дииллэр.
Кылатара кытарбыт,
Кыайан көрүө дуо диэмэҥ:
Кытарбытын иннигэр
Кыраан ылар кыҥааһын.
Кыырай халлаан кыстыктаах,
Кыптыгыркаан кынаттаах,